نمونه اظهارنامه استرداد چک

هنگامی که وجه چک پرداخت شده یا تعهد مربوط به آن به پایان رسیده اما دارنده از بازگرداندن لاشه چک خودداری می کند، تنظیم و ارسال اظهارنامه استرداد چک، راهکاری قانونی و ضروری برای بازپس گیری این سند مالی است. این اقدام از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری کرده و حقوق قانونی صادرکننده را حفظ می کند. با استفاده از اظهارنامه می توانید به صورت رسمی خواستار بازگشت چک شوید و در صورت لزوم، پایه و اساس پیگیری های قضایی بعدی را بنا نهید.

چک در نظام حقوقی و اقتصادی ایران، سندی با اهمیت بالاست که نقش کلیدی در معاملات و تضمین تعهدات ایفا می کند. این سند نه تنها یک ابزار پرداخت است، بلکه می تواند به عنوان ابزاری برای ضمانت یا حتی به صورت امانی در اختیار افراد قرار گیرد. اما همانند هر سند مالی دیگری، استفاده صحیح و به موقع از آن، اهمیت فوق العاده ای دارد. گاهی اوقات، پس از اتمام تعهد یا پرداخت کامل وجه، دارنده چک از استرداد لاشه آن به صادرکننده خودداری می کند که این مسئله می تواند چالش های حقوقی متعددی را برای صادرکننده به همراه داشته باشد.

اهمیت قانونی و مالی استرداد لاشه چک

عدم استرداد لاشه چک، حتی پس از تسویه کامل، می تواند خطرات جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد. تصور کنید چکی بابت ضمانت همکاری به کسی داده اید و اکنون همکاری به پایان رسیده است، اما دارنده چک از برگرداندن آن امتناع می ورزد. در چنین شرایطی، لاشه چک در دست دارنده به عنوان یک اهرم فشار یا حتی ابزاری برای سوءاستفاده های مالی و حقوقی باقی می ماند. این مسئله نه تنها آرامش خاطر شما را سلب می کند، بلکه می تواند منجر به پیگیری های قضایی طولانی و پرهزینه شود.

در معاملات روزمره، چک ها به دلایل مختلفی صادر می شوند؛ از جمله تضمین انجام کار، پرداخت بدهی، یا به عنوان امانت نزد شخص ثالث. در هر یک از این حالات، پس از تحقق شرط یا پایان یافتن موضوع تعهد، منطقی و حقوقی است که لاشه چک به صادرکننده بازگردانده شود. این اقدام نه تنها از بار مسئولیت صادرکننده می کاهد، بلکه از هرگونه سوءاستفاده آتی نیز جلوگیری می کند. فرض کنید چکی را به عنوان ضمانت تخلیه ملک به مستأجر خود داده اید و پس از اتمام قرارداد، ملک را تحویل گرفته اید. اگر مستأجر از پس دادن لاشه چک خودداری کند، این چک همچنان می تواند پتانسیل بروز مشکلات حقوقی را داشته باشد.

مخاطرات عدم استرداد لاشه چک: از سوءاستفاده تا خیانت در امانت

نگهداری لاشه چک توسط دارنده پس از انقضای دلیل قانونی آن، می تواند به دلایل گوناگونی برای صادرکننده مشکل ساز شود. از مهم ترین این مخاطرات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سوءاستفاده احتمالی: دارنده ممکن است با ارائه چک به بانک، درخواست وصول وجه آن را داشته باشد، حتی اگر وجه آن قبلاً پرداخت شده باشد. این عمل می تواند منجر به برداشت غیرقانونی از حساب صادرکننده یا حتی باز شدن پرونده کیفری بابت چک بلامحل شود.
• تکمیل نکردن سند: اگر چک به صورت سفید امضا یا با اطلاعات ناقص صادر شده باشد، دارنده می تواند آن را به ضرر صادرکننده تکمیل کند و سپس اقدام به وصول آن نماید.
• طرح دعاوی حقوقی: دارنده چک می تواند با استناد به آن، اقدام به طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه علیه صادرکننده کند، که این امر مستلزم صرف وقت و هزینه برای دفاع در دادگاه است.
• جرم خیانت در امانت: در صورتی که چک به صورت امانی در اختیار دارنده قرار گرفته باشد و او پس از پایان یافتن موضوع امانت، از استرداد آن خودداری کند، رفتار او می تواند مصداق جرم خیانت در امانت تلقی شده و پیگیری کیفری را به دنبال داشته باشد.

بنابراین، پیگیری جدی برای استرداد لاشه چک، یک ضرورت حقوقی و مالی است که با ارسال اظهارنامه حقوقی آغاز می شود و می تواند از بروز مشکلات بزرگ تر در آینده جلوگیری کند.

اظهارنامه استرداد چک چیست و چه تفاوتی با دادخواست دارد؟

قبل از ورود به جزئیات نحوه تنظیم و ارسال اظهارنامه، لازم است با ماهیت این ابزار حقوقی و تفاوت آن با دادخواست آشنا شویم. بسیاری از افراد این دو مفهوم را با هم اشتباه می گیرند، در حالی که هر یک کاربرد و آثار حقوقی متفاوتی دارند.

تعریف حقوقی اظهارنامه: ابزاری برای ابلاغ رسمی

اظهارنامه، ابزاری رسمی و قانونی برای اعلام یک موضوع یا درخواست مشخص از سوی یک شخص به شخص دیگر است. هدف اصلی اظهارنامه، اخبار رسمی به مخاطب است، به این معنی که فرستنده، رسماً موضوعی را به اطلاع مخاطب می رساند و از او می خواهد که اقدام خاصی را انجام دهد یا از عملی خودداری کند. اظهارنامه به خودی خود یک دعوای قضایی نیست، بلکه سندی است که می تواند در آینده به عنوان مدرک اثباتی در مراجع قضایی مورد استناد قرار گیرد. همچنین می تواند در برخی موارد، موجب قطع مرور زمان یا ایجاد سابقه رسمی برای پیگیری های بعدی شود.

اساس قانونی ارسال اظهارنامه در ایران، ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی است که مقرر می دارد: هر کس می تواند قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را به وسیله اظهارنامه از طرف مطالبه نماید. اظهارنامه ممکن است برای ابلاغ هر گونه مطالبه یا اطلاع باشد. این ماده به صراحت، به اشخاص اجازه می دهد تا قبل از ورود به فرآیند پیچیده دادخواهی، ابتدا از طریق اظهارنامه، مطالبات یا اطلاعات خود را به طرف مقابل ابلاغ کنند. در مورد استرداد لاشه چک نیز، اظهارنامه ابزاری قانونی برای مطالبه رسمی لاشه چک از دارنده آن است.

اظهارنامه در برابر دادخواست: تفاوت های کلیدی

در حالی که هر دو اظهارنامه و دادخواست از ابزارهای حقوقی هستند، تفاوت های اساسی بین آن ها وجود دارد که شناخت آن ها برای هر شهروندی ضروری است:

ویژگی	اظهارنامه	دادخواست
هدف اصلی	ابلاغ رسمی یک مطالبه یا اطلاع	آغاز یک دعوای قضایی و درخواست صدور حکم از دادگاه
مرجع ثبت و ابلاغ	دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و سامانه ثنا	دادگاه های حقوقی یا شوراهای حل اختلاف
آثار حقوقی	ایجاد سابقه رسمی، اخطار قانونی، قطع مرور زمان، مدرک اثباتی در دعاوی بعدی	صدور حکم قضایی الزام آور، امکان اجرای حکم
پیچیدگی فرآیند	نسبتاً ساده تر و کم هزینه تر	پیچیده تر، زمان برتر و پرهزینه تر
ماهیت	یک اقدام یک طرفه برای اطلاع رسانی	یک فرآیند دادرسی با حضور طرفین، دفاعیات و قضاوت

همانطور که مشاهده می شود، اظهارنامه پیش زمینه ای برای دادخواست است و می تواند نقش مهمی در اثبات حسن نیت صادرکننده و آگاهی دادن به دارنده ایفا کند. در بسیاری از موارد، ارسال یک اظهارنامه محکم و مستند، می تواند طرف مقابل را متقاعد به استرداد چک کند و از نیاز به طرح دادخواست جلوگیری نماید.

سناریوهای رایج برای نیاز به استرداد لاشه چک

نیاز به استرداد لاشه چک در موقعیت های مختلفی پیش می آید که درک این سناریوها به شما کمک می کند تا وضعیت خود را بهتر تشخیص داده و اقدام قانونی مناسب را انجام دهید.

چک های تضمین یا ضمانت: اتمام تعهد و لزوم بازپس گیری

یکی از رایج ترین دلایل صدور چک، استفاده از آن به عنوان تضمین یا ضمانت است. برای مثال:

• چک ضمانت انجام کار: کارفرما ممکن است برای تضمین حسن انجام کار توسط کارمند، چکی را از او دریافت کند. پس از پایان دوره همکاری یا انجام کامل تعهدات، کارمند حق دارد لاشه چک خود را مطالبه کند.
• چک ضمانت تخلیه ملک: در قراردادهای اجاره، موجر ممکن است برای اطمینان از تخلیه به موقع ملک، از مستأجر چک ضمانت دریافت کند. پس از تخلیه و تحویل ملک، این چک باید مسترد شود.
• چک تضمین پرداخت اقساط یا تعهدات قراردادی: در قراردادهای فروش اقساطی یا سایر تعهدات، چک هایی به عنوان تضمین پرداخت صادر می شوند. پس از پرداخت کامل اقساط یا ایفای تعهد، لاشه چک باید بازگردانده شود.

در تمامی این موارد، با پایان یافتن موضوع تعهد تضمین شده، دلیل قانونی برای نگهداری چک از بین رفته و دارنده ملزم به استرداد آن است.

چک های امانی: رفع مانع و خاتمه امانت داری

گاهی اوقات، چک به صورت امانت و برای منظور خاصی در اختیار فردی قرار می گیرد. این چک ها معمولاً با توافق صریح یا ضمنی، برای مقصود معینی صادر شده و قرار نیست به پول نقد تبدیل شوند، مگر در شرایط خاص. برای مثال:

• چک امانی برای انجام یک معامله خاص: ممکن است چکی را به عنوان امانت به واسطه ای بدهید تا در صورت فراهم شدن شرایط خاص، آن را به عنوان قسمتی از یک معامله تحویل دهد.
• چک امانی برای نگهداری موقت: در مواردی نادر، چک برای نگهداری موقت نزد شخصی گذاشته می شود.

با رفع مشکلی که چک بابت آن به امانت سپرده شده یا پایان یافتن موضوع امانت، امانت گیرنده موظف است لاشه چک را به صاحب آن بازگرداند. عدم استرداد در این حالت می تواند مصداق خیانت در امانت باشد.

پرداخت وجه چک از طریق دیگر: تسویه حساب بدون تحویل لاشه

ممکن است چکی را صادر کرده باشید، اما بنا به دلایلی، وجه آن را از طریق دیگری (مانند واریز نقدی به حساب، حواله بانکی، یا حتی صدور چک جدید) پرداخت کرده باشید. در چنین شرایطی، اگرچه وجه اصلی تسویه شده است، اما لاشه چک اولیه همچنان در دست دارنده باقی مانده است. این موضوع می تواند برای صادرکننده نگران کننده باشد، زیرا چک هنوز دارای ظاهر سندیت است. بنابراین، درخواست استرداد لاشه چک در این حالت نیز کاملاً موجه و ضروری است.

پایان قرارداد یا شراکت: تسویه نهایی و درخواست چک

در پایان یک قرارداد کاری، شراکت تجاری، یا هر نوع توافق دیگری که در آن چک هایی رد و بدل شده است، طرفین موظف به تسویه نهایی و بازگرداندن تمامی اسناد مرتبط به یکدیگر هستند. اگر چک یا چک هایی بابت تعهدات آن قرارداد صادر شده باشد و اکنون قرارداد به پایان رسیده و تمامی تعهدات انجام شده اند، صادرکننده حق دارد که لاشه چک های خود را مطالبه کند.

سایر موارد ضروری برای استرداد

علاوه بر موارد فوق، شرایط دیگری مانند فسخ قرارداد، اقاله (برهم زدن توافق قبلی)، یا بطلان قرارداد نیز می توانند منجر به از بین رفتن دلیل قانونی برای نگهداری چک شده و در نتیجه، نیاز به استرداد آن را ایجاد کنند. در هر یک از این موارد، ارسال اظهارنامه استرداد چک اولین و رسمی ترین گام برای احقاق حق است.

مدارک لازم برای تنظیم و ارسال اظهارنامه استرداد چک

برای تنظیم و ارسال یک اظهارنامه حقوقی مؤثر، جمع آوری مدارک و اطلاعات دقیق از اهمیت بالایی برخوردار است. بدون داشتن مستندات کافی، اظهارنامه شما قدرت اثباتی لازم را نخواهد داشت و پیگیری های بعدی دشوار خواهد شد. در ادامه به چک لیستی کامل از مدارک مورد نیاز اشاره می کنیم:

مشخصات کامل چک

اولین و مهم ترین اطلاعاتی که باید در اظهارنامه قید شود، مشخصات دقیق چِک مورد نظر است:

• شماره چک: شماره سریال دقیق چک که روی برگه آن درج شده است.
• تاریخ صدور: تاریخ دقیق صدور چک.
• مبلغ چک: مبلغ ریالی که روی چک نوشته شده است.
• نام بانک صادرکننده و شعبه: نام بانک و شعبه ای که چک از آن صادر شده است.
• نام صادرکننده چک: نام و نام خانوادگی یا نام شرکت صادرکننده (خود شما).
• نام دارنده چک: نام و نام خانوادگی یا نام شرکت شخصی که چک را در اختیار دارد.

دقت در ثبت این اطلاعات بسیار حیاتی است، زیرا هرگونه اشتباه می تواند اعتبار اظهارنامه را زیر سوال ببرد.

مدارک اثبات کننده پرداخت یا اتمام تعهد

این بخش، قلب اظهارنامه شماست. شما باید بتوانید اثبات کنید که دیگر دلیلی برای نگهداری چک توسط دارنده وجود ندارد. مدارک لازم می تواند شامل موارد زیر باشد:

• رسیدهای بانکی یا واریز وجه: اگر وجه چک را از طریق کارت به کارت، ساتنا، پایا یا هر روش بانکی دیگری پرداخت کرده اید، مستندات آن (رسید چاپی یا اسکرین شات از اپلیکیشن موبایل بانک) را جمع آوری کنید.
• متن قرارداد اصلی یا توافقنامه: اگر چک بابت ضمانت یا امانت در قالب یک قرارداد (مانند قرارداد اجاره، قرارداد همکاری، قرارداد فروش) صادر شده بود، تصویر یا کپی از آن قرارداد که نشان دهنده شرایط صدور چک و اتمام تعهدات باشد، لازم است.
• مراسلات و پیام های مرتبط: اسکرین شات پیام های متنی (SMS)، پیام رسان ها (واتساپ، تلگرام، ایتا و …) یا ایمیل هایی که نشان دهنده توافق بر سر پرداخت وجه، اتمام تعهد یا درخواست استرداد چک باشند، می توانند به عنوان مدرک اثباتی ضمیمه شوند. لازم به ذکر است که اعتبار اثباتی این مدارک در دادگاه، بستگی به نظر قاضی و سایر قرائن دارد، اما ارائه آن ها خالی از لطف نیست.
• شهادت شهود: در برخی موارد، اگر توافق شفاهی صورت گرفته و شهودی در جریان باشند، می توانید نام و مشخصات آن ها را ذکر کنید، اگرچه این مورد بیشتر در مراحل دادخواهی کاربرد دارد.

مدارک هویتی و اطلاعات تماس

برای تنظیم اظهارنامه، شما (فرستنده اظهارنامه) و مخاطب (گیرنده اظهارنامه) نیاز به ارائه اطلاعات هویتی و تماس دارید:

• مدارک هویتی متقاضی (فرستنده): کپی کارت ملی و شناسنامه شما. این مدارک برای احراز هویت شما در دفاتر خدمات قضایی و سامانه ثنا ضروری است.
• نشانی دقیق و کامل مخاطب اظهارنامه (دارنده چک): از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. اظهارنامه باید به نشانی صحیح مخاطب ابلاغ شود تا اعتبار قانونی داشته باشد. اگر نشانی دقیقی ندارید، باید تا حد امکان آن را به دست آورید. در غیر این صورت، فرآیند ابلاغ با مشکل مواجه خواهد شد.
• اطلاعات تماس: شماره تلفن همراه و در صورت امکان، شماره تلفن ثابت و ایمیل شما و مخاطب اظهارنامه.

جمع آوری دقیق و کامل این مدارک، گام اول و اساسی برای موفقیت در فرآیند استرداد لاشه چک است.

مراحل گام به گام ارسال اظهارنامه استرداد چک از طریق سامانه ثنا و دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

امروزه، ارسال اظهارنامه حقوقی به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه ثنا انجام می شود. این فرآیند، سرعت و اعتبار ابلاغ را افزایش داده است. در ادامه مراحل گام به گام آن را شرح می دهیم:

ضرورت ثبت نام و احراز هویت در سامانه ثنا

اولین گام برای انجام هرگونه اقدام حقوقی الکترونیکی در ایران، از جمله ارسال اظهارنامه، ثبت نام در سامانه ثنا قوه قضائیه است. اگر قبلاً در این سامانه ثبت نام نکرده اید، لازم است ابتدا این کار را انجام دهید:

1. ثبت نام اولیه: به وب سایت adliran.ir مراجعه و در بخش سامانه احراز هویت برخط یا خدمات قضایی من مراحل ثبت نام اولیه را طی کنید.
2. احراز هویت: پس از ثبت نام اولیه، برای احراز هویت نهایی می توانید به صورت حضوری به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید یا از طریق احراز هویت الکترونیکی (برخط) با استفاده از اپلیکیشن های مورد تایید قوه قضائیه (مانند احراز هویت ثنا) اقدام نمایید. احراز هویت شامل اسکن اثر انگشت، تصویر چهره و تطبیق اطلاعات با مدارک شناسایی است.

پس از احراز هویت، یک نام کاربری (کدملی) و رمز عبور شخصی دریافت خواهید کرد که برای ورود به سامانه ثنا و پیگیری تمامی امور قضایی مورد نیاز است.

مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: از تنظیم تا ثبت

پس از ثبت نام در سامانه ثنا، گام بعدی مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است:

1. تنظیم پیش نویس اظهارنامه: شما می توانید با استفاده از نمونه ارائه شده در این مقاله و تطبیق آن با شرایط خاص خود، پیش نویس اولیه اظهارنامه را در منزل آماده کنید. این کار باعث تسریع فرآیند در دفتر خدمات قضایی می شود.
2. مراجعه به دفتر: با در دست داشتن مدارک لازم (کارت ملی، مشخصات چک، مدارک اثبات کننده پرداخت یا اتمام تعهد و نشانی دقیق مخاطب)، به نزدیک ترین دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمایید.
3. تکمیل فرم ها و ثبت در سامانه: کارمندان دفتر خدمات قضایی، پیش نویس شما را بررسی می کنند و در صورت نیاز، اصلاحات لازم را انجام می دهند. سپس اظهارنامه شما را در سامانه جامع خدمات قضایی ثبت می کنند. در این مرحله، تمامی مدارک اثباتی شما نیز اسکن و به پیوست اظهارنامه ضمیمه می شود.

پرداخت هزینه های قانونی

برای ثبت و ارسال اظهارنامه، لازم است هزینه های قانونی مربوطه را پرداخت کنید. این هزینه ها شامل هزینه خدمات دفتری و هزینه ابلاغ اظهارنامه است. مبلغ این هزینه ها متغیر بوده و معمولاً در همان دفتر خدمات قضایی با کارت بانکی از شما دریافت می شود.

پیگیری وضعیت ابلاغ و دریافت کد رهگیری

پس از ثبت و پرداخت هزینه ها، چند اتفاق مهم رخ می دهد:

1. دریافت کد رهگیری: پس از ثبت نهایی، یک کد رهگیری به شما داده می شود. این کد برای پیگیری وضعیت اظهارنامه شما بسیار مهم است.
2. دریافت پیامک های ثنا: ابتدا یک پیامک از سامانه ثنا مبنی بر ثبت اظهارنامه برای شما ارسال می شود. سپس، پس از گذشت چند روز و ابلاغ اظهارنامه به مخاطب، پیامک دومی مبنی بر ابلاغ اظهارنامه دریافت خواهید کرد.
3. اهمیت ابلاغ صحیح: ابلاغ صحیح اظهارنامه به مخاطب، از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. تا زمانی که اظهارنامه به صورت قانونی به دست مخاطب نرسیده باشد، آثار حقوقی مورد انتظار را نخواهد داشت. می توانید با استفاده از کد رهگیری و ورود به سامانه ثنا، وضعیت دقیق ابلاغ اظهارنامه خود را پیگیری کنید.

این فرآیند، اطمینان از اطلاع رسانی رسمی و قانونی به مخاطب را فراهم می کند و شما را برای گام های بعدی در صورت عدم همکاری طرف مقابل، آماده می سازد.

نمونه اظهارنامه استرداد لاشه چک (قابل استفاده و تنظیم)

تنظیم صحیح و دقیق متن اظهارنامه، تأثیر زیادی بر نتیجه آن دارد. در ادامه، یک نمونه اظهارنامه استرداد لاشه چک آورده شده که می توانید با جایگذاری اطلاعات مربوط به خود و چک مورد نظر، آن را برای استفاده آماده کنید. به نکات مهم در تکمیل هر بخش دقت کنید.

عنوان: اظهارنامه استرداد لاشه چک (یا چک ضمانت/امانی)

اظهارکننده:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی شما] نام پدر: [نام پدر شما] شماره ملی: [شماره ملی شما] نشانی کامل: [نشانی دقیق محل اقامت شما] شماره تماس: [شماره تلفن همراه شما]

مخاطب اظهارنامه:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی دارنده چک] نام پدر: [نام پدر دارنده چک (در صورت اطلاع)] شماره ملی: [شماره ملی دارنده چک (در صورت اطلاع)] نشانی کامل: [نشانی دقیق و کامل محل اقامت یا کار دارنده چک]

موضوع اظهارنامه: درخواست استرداد لاشه یک فقره چک و اخطار عدم استرداد

با سلام و احترام،

احتراماً، به موجب این اظهارنامه رسمی و به استناد ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی و با هدف حفظ حقوق قانونی اینجانب، مراتب زیر به اطلاع جنابعالی می رسد:

۱. اینجانب [نام و نام خانوادگی شما]، در تاریخ [تاریخ صدور چک]، یک فقره چک به شماره [شماره سریال چک]، عهده بانک [نام بانک]، شعبه [نام شعبه بانک]، به مبلغ [مبلغ چک به ریال] ریال، در وجه [نام دارنده چک] یا حامل (بسته به نوع چک) صادر نموده و آن را به عنوان [مثال: ضمانت حسن انجام کار / امانت جهت … / بابت تسویه حساب قرارداد شماره …] در اختیار جنابعالی قرار داده ام.

۲. همانطور که مستحضرید و مدارک پیوست این اظهارنامه نیز مؤید آن است (مانند: تصویر رسید واریز وجه مورخ … / اتمام مدت قرارداد مورخ … / انجام کامل تعهدات بابت قرارداد …) موضوعی که چک فوق بابت آن صادر و در اختیار شما قرار گرفته بود، به اتمام رسیده و/یا وجه آن به طور کامل از طریق [روش پرداخت، مثال: حواله بانکی به شماره رهگیری …] در تاریخ [تاریخ پرداخت] به حساب شما پرداخت شده است و لذا هیچ گونه دلیل قانونی برای نگهداری لاشه چک مذکور توسط جنابعالی وجود ندارد.

۳. علی رغم مراجعات/تماس های مکرر اینجانب جهت استرداد لاشه چک مزبور، متأسفانه تا کنون اقدامی از سوی جنابعالی صورت نگرفته است.

لذا، بدین وسیله به شما اخطار می گردد که ظرف مهلت [مثال: ۴۸ ساعت / یک هفته] از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به استرداد لاشه چک فوق الذکر به اینجانب در نشانی قید شده اظهارکننده اقدام نمایید.

بدیهی است در صورت عدم استرداد لاشه چک در مهلت مقرر، ضمن اینکه نگهداری آن توسط جنابعالی پس از اتمام دلیل قانونی، مصداق جرم خیانت در امانت (در صورتی که چک امانی باشد) تلقی شده و اینجانب حق پیگیری کیفری آن را برای خود محفوظ می دارم، ناچار به طرح دادخواست حقوقی استرداد لاشه چک و/یا دستور موقت توقیف وجه آن در مراجع قضایی ذی صلاح خواهم بود. مسئولیت کلیه خسارات و هزینه های دادرسی ناشی از این اقدام نیز بر عهده جنابعالی خواهد بود.

با تشکر و احترام،
[نام و نام خانوادگی اظهارکننده] [امضا]

نکات مهم برای تکمیل نمونه:

1. مشخصات کامل و دقیق: تمامی جاهای خالی را با اطلاعات دقیق و کامل خود و مخاطب پر کنید. حتی الامکان شماره ملی و کد پستی مخاطب را نیز درج کنید.
2. شرح ماجرا: در بند ۱ و ۲ متن اظهارنامه، دلیل صدور چک و نحوه اتمام تعهد یا پرداخت وجه را به صورت مختصر و روشن بیان کنید. از جزئیات غیرضروری بپرهیزید.
3. مهلت تعیین شده: برای استرداد چک، یک مهلت معقول (معمولاً ۴۸ ساعت تا یک هفته) تعیین کنید.
4. ذکر عواقب قانونی: حتماً عواقب قانونی عدم استرداد، مانند پیگیری کیفری خیانت در امانت (در صورت صدق شرایط) و طرح دادخواست حقوقی را متذکر شوید.
5. مدارک پیوستی: به خاطر داشته باشید که تمامی مدارک اثباتی که در بخش های قبلی اشاره شد، باید اسکن و به پیوست اظهارنامه در سامانه ثنا ثبت شوند.

اقدامات بعدی در صورت عدم استرداد چک پس از اظهارنامه

در صورتی که پس از ابلاغ اظهارنامه و انقضای مهلت تعیین شده، دارنده چک همچنان از استرداد آن خودداری کند، این بدان معناست که شما باید به مرحله بعدی پیگیری حقوقی وارد شوید. در این بخش، راهنمای گام های بعدی را ارائه می دهیم.

مهلت قانونی پاسخگویی و اقدامات اولیه

پس از ابلاغ اظهارنامه، دارنده چک معمولاً مهلت قانونی خاصی برای پاسخگویی ندارد، اما اخطار شما در متن اظهارنامه (مثلاً ۴۸ ساعت یا یک هفته) به او برای اقدام فرصت می دهد. اگر در این مهلت، چک مسترد نشد، شما باید اقدامات جدی تر را آغاز کنید. قبل از هر اقدامی، مجدداً مطمئن شوید که اظهارنامه به درستی به مخاطب ابلاغ شده و شما از طریق سامانه ثنا، پیامک ابلاغ را دریافت کرده اید.

طرح دادخواست استرداد لاشه چک در مراجع قضایی

مهم ترین و مستقیم ترین اقدام پس از بی نتیجه ماندن اظهارنامه، طرح دادخواست استرداد لاشه چک در دادگاه است. در این مرحله، شما رسماً از دادگاه می خواهید که حکمی مبنی بر الزام دارنده چک به استرداد آن صادر کند.

• توضیح فرآیند دادخواست: دادخواست باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت شود و به همراه مستندات کامل (اظهارنامه ابلاغ شده، مشخصات چک، مدارک اثبات پرداخت یا اتمام تعهد) به مرجع قضایی صالح ارسال گردد.
• دلایل و مستندات مورد نیاز: اظهارنامه قبلی، سند بسیار مهمی در این مرحله است که نشان می دهد شما قبلاً به صورت رسمی از دارنده چک مطالبه کرده اید. علاوه بر آن، هرگونه رسید، قرارداد، پیامک یا سایر مستنداتی که اثبات کند دلیل نگهداری چک از بین رفته، باید ضمیمه دادخواست شود.
• مرجع صالح برای رسیدگی: بسته به مبلغ چک، مرجع صالح ممکن است شورای حل اختلاف یا دادگاه حقوقی باشد.
  • شورای حل اختلاف: برای دعاوی مالی تا سقف معین (که هر چند سال تغییر می کند و باید از آخرین مصوبات مطلع باشید)، شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی دارد.
  • دادگاه حقوقی: برای مبالغ بالاتر از سقف شورای حل اختلاف، دادگاه های عمومی حقوقی صلاحیت رسیدگی خواهند داشت.

حکم دادگاه در صورت اثبات حقانیت شما، دارنده چک را ملزم به استرداد آن خواهد کرد و در صورت عدم همکاری، این حکم قابل اجراست.

درخواست دستور موقت عدم پرداخت چک

اگر نگران هستید که دارنده چک ممکن است در طول فرآیند قضایی اقدام به وصول چک کند و به شما خسارت وارد سازد، می توانید همزمان با طرح دادخواست استرداد لاشه چک (یا حتی قبل از آن در شرایط اضطراری)، درخواست دستور موقت عدم پرداخت چک را از دادگاه مطرح کنید. این درخواست به دادگاه اجازه می دهد تا دستور موقتی صادر کند که بانک را از پرداخت وجه چک تا زمان رسیدگی نهایی به پرونده منع نماید.

• شرایط درخواست و اهمیت سرعت عمل: درخواست دستور موقت معمولاً نیازمند اثبات فوریت موضوع و احتمال ورود خسارت است. سرعت عمل در این مورد بسیار حیاتی است، زیرا هر تأخیر ممکن است فرصت جلوگیری از وصول چک را از بین ببرد.
• تأمین خواسته و خسارت احتمالی: برای صدور دستور موقت، معمولاً دادگاه از شما درخواست تأمین خواسته (ودیعه ای به عنوان تضمین خسارات احتمالی به طرف مقابل در صورت رد دعوای شما) می کند. این تأمین خواسته پس از صدور حکم نهایی و در صورت پیروزی شما، به شما بازگردانده می شود.

پیگیری کیفری: جرم خیانت در امانت

در صورتی که چک به صورت امانی در اختیار دارنده قرار گرفته باشد و شما بتوانید اثبات کنید که این چک صرفاً برای نگهداری یا انجام کار خاصی به او سپرده شده بود و او پس از پایان یافتن دلیل امانت، از استرداد آن خودداری می کند، رفتار او می تواند مصداق جرم خیانت در امانت باشد.

• شرایط تحقق جرم خیانت در امانت: برای تحقق این جرم، باید ارکان سه گانه جرم (وجود مال امانی، سپردن مال به متهم، و خیانت در امانت یا تصرف غیرقانونی در آن) اثبات شود. این امر معمولاً پیچیده تر است و نیازمند دلایل و مستندات قوی تری از جمله قراردادهای کتبی یا شهادت شهود است که به صراحت ماهیت امانی چک را تأیید کند.
• مدارک لازم برای اثبات قصد مجرمانه: اثبات قصد مجرمانه دارنده چک برای عدم استرداد و تصرف در آن (سوءنیت) نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.

طرح شکایت کیفری خیانت در امانت، می تواند فشار زیادی بر دارنده چک وارد آورد و او را به استرداد آن ترغیب کند. اما قبل از اقدام کیفری، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت نمایید تا از وجود شرایط لازم برای این جرم اطمینان حاصل کنید.

هزینه های مرتبط با فرآیند استرداد لاشه چک

پیگیری حقوقی برای استرداد لاشه چک، مانند هر فرآیند قضایی دیگری، شامل هزینه هایی است که آگاهی از آن ها می تواند به شما در برنامه ریزی مالی و تصمیم گیری کمک کند.

هزینه های اظهارنامه

اولین هزینه ای که با آن مواجه می شوید، مربوط به تنظیم و ارسال خود اظهارنامه است. این هزینه ها معمولاً شامل موارد زیر است:

• هزینه خدمات دفاتر الکترونیک قضایی: مبلغی است که بابت ثبت اظهارنامه و انجام امور اداری مربوط به آن در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی پرداخت می شود.
• **هزینه اوراق قضایی و ابلاغ: قسمتی از این هزینه ها مربوط به ابلاغ اظهارنامه به مخاطب است.

این هزینه ها نسبت به هزینه های دادرسی در مرحله دادخواست، کمتر است.

هزینه های دادرسی و حق الوکاله

اگر کار به مرحله طرح دادخواست استرداد لاشه چک یا شکایت کیفری برسد، هزینه ها به طور قابل توجهی افزایش می یابد:

• **هزینه دادرسی: این هزینه بر اساس تعرفه قوه قضائیه و متناسب با ارزش خواسته (مبلغ چک) محاسبه می شود. هرچه مبلغ چک بالاتر باشد، هزینه دادرسی نیز بیشتر خواهد بود.
• حق الوکاله وکیل: در صورت همکاری با وکیل دادگستری، باید هزینه حق الوکاله وکیل را نیز بپردازید. این مبلغ بر اساس توافق با وکیل و میزان پیچیدگی پرونده و زمان صرف شده تعیین می شود.

هزینه های جانبی (کارشناسی و…)

گاهی اوقات در فرآیند رسیدگی به پرونده، ممکن است نیاز به هزینه های جانبی دیگری نیز باشد:

• **هزینه کارشناسی: اگر برای اثبات موضوعی (مثلاً اصالت یک سند یا بررسی حساب ها) نیاز به نظر کارشناس رسمی دادگستری باشد، هزینه کارشناسی نیز به هزینه های شما اضافه می شود.
• **هزینه تهیه مدارک و مستندات: اگر نیاز به تهیه کپی برابر اصل از اسناد، گواهی ها یا استعلام های خاصی باشد، این موارد نیز هزینه های کوچکی در پی خواهند داشت.

آگاهی از این هزینه ها به شما کمک می کند تا با دید بازتری برای پیگیری حقوقی خود تصمیم بگیرید و از غافلگیری مالی جلوگیری کنید.

نتیجه گیری: اقدام به موقع، کلید حفظ حقوق شماست

در معاملات و روابط مالی که چک نقش مهمی ایفا می کند، حفظ هوشیاری و اقدام به موقع برای استرداد لاشه چک های امانی، ضمانتی، یا تسویه شده، امری حیاتی است. این کار نه تنها از بروز مشکلات حقوقی و مالی پیچیده جلوگیری می کند، بلکه آرامش خاطر شما را نیز تضمین می نماید. ارسال یک نمونه اظهارنامه استرداد چک به صورت رسمی و مستند، اولین گام قاطع در مسیر احقاق حق است و به طرف مقابل نشان می دهد که شما از حقوق خود آگاهید و در پیگیری آن جدی هستید.

در صورت عدم همکاری پس از ارسال اظهارنامه، گام های بعدی از جمله طرح دادخواست حقوقی استرداد لاشه چک، درخواست دستور موقت عدم پرداخت چک، و حتی پیگیری کیفری جرم خیانت در امانت، در دسترس شما خواهد بود. هرچند این فرآیندها ممکن است پیچیده و زمان بر باشند، اما با تکیه بر دانش حقوقی و مشاوره با وکلای متخصص، می توانید به بهترین نتیجه دست یابید.

به یاد داشته باشید که در دنیای حقوق، اقدام به موقع و آگاهانه، کلید حفظ و بازیابی حقوق شماست. بنابراین، از پیگیری اسناد مالی خود غافل نشوید و در مواجهه با هرگونه ابهام یا مشکلی، ابتدا از راهکارهای قانونی و تخصصی بهره ببرید تا از ورود به پیچ و خم های بی مورد جلوگیری شود.