حسینیه امینی ها قزوین: گنجینه معماری قاجار | راهنمای بازدید

اگر به دنبال کشف گنجینه ای از تاریخ و هنر در شهر قزوین هستید خانه امینی ها یا حسینیه امینی ها یکی از باشکوه ترین انتخاب هاست. این بنای ارزشمند که یادگاری از دوران قاجار است نه تنها معماری خیره کننده و تزئینات بی نظیری را در خود جای داده بلکه داستان ها و خاطرات یک خاندان بزرگ تجاری را نیز روایت می کند. بازدید از این خانه تاریخی فرصتی است تا با سبک زندگی و هنر دوره قاجار آشنا شوید و شکوه معماری اصیل ایرانی را از نزدیک لمس کنید. در این محتوا شما را به سفری مجازی در دل این خانه باصفا می بریم و جزئیات معماری بخش های مختلف و تاریخچه آن را برایتان بازگو می کنیم تا برای بازدید حضوری آماده شوید.

درباره حسینیه امینی ها

حسینیه امینی ها در واقع بخش باقی مانده از یک مجموعه مسکونی بسیار بزرگ و اعیانی متعلق به حاج محمدرضا امینی یکی از تجار سرشناس قزوین در دوره قاجار است. این مجموعه عظیم که در ابتدا شامل چندین حیاط و عمارت تو در تو بود امروزه به دلیل وقف بخش اصلی آن برای مراسم عزاداری و مذهبی با نام حسینیه امینی ها شناخته می شود. آنچه امروز از این مجموعه باقی مانده به ویژه قسمت حسینیه نمونه ای بی نظیر از معماری و تزئینات داخلی خانه های قاجاری است و به عنوان یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری و تاریخی قزوین محسوب می گردد.

تاریخچه حسینیه امینی ها قزوین

بنای اولیه خانه امینی ها در سال ۱۲۷۵ هجری قمری (حدود ۱۷۰ سال پیش) به دستور حاج محمدرضا امینی بازرگان خوش نام قزوینی ساخته شد. این مجموعه در ابتدا بسیار وسیع تر بود و شامل چندین حیاط و عمارت مجزا برای سکونت اعضای خاندان امینی بود. روایت است که حاج محمدرضا امینی برای در امان ماندن این عمارت باشکوه از چشم طمع ناصرالدین شاه قاجار نذر کرد و سپس بخش اصلی آن را وقف امام حسین (ع) و مراسم عزاداری نمود. این وقف نامه تضمین کرد که این بخش از خانه برای نسل های متمادی باقی مانده و کاربری مذهبی خود را حفظ کند. امروزه این حسینیه همچنان فعال است و مراسم مذهبی در آن برگزار می شود.

معماری و تزئینات خانه امینی ها هنر اصیل ایرانی

معماری حسینیه امینی ها نمونه ای درخشان از سبک معماری اواخر دوره قاجار است که با توجه به اقلیم قزوین و نیازهای یک خانه اعیانی ایرانی طراحی شده است. این بنا با بهره گیری از اصول معماری درون گرا فضاهایی متناسب با فرهنگ و زندگی ایرانی فراهم کرده است. تزئینات به کار رفته در این خانه از جمله آینه کاری گچ بری نقاشی روی چوب و کاشی کاری نشان دهنده اوج هنر و سلیقه هنرمندان آن دوره است و هر گوشه از آن داستانی از زیبایی و دقت را روایت می کند.

حسینیه امینی ها دنیایی از رنگ و نور

یکی از شاخص ترین ویژگی های معماری حسینیه امینی ها استفاده هنرمندانه از رنگ و نور است که به ویژه در تالارهای اصلی آن جلوه گر می شود. پنجره های ارسی با شیشه های رنگی نوری دل انگیز و متنوع را به داخل تالارها هدایت می کنند و فضایی روحانی و رؤیایی ایجاد می کنند. این بازی نور و رنگ همراه با آینه کاری ها و تزئینات سقف و دیوار حسینیه امینی ها را به دنیایی از زیبایی بصری تبدیل کرده است و هر بازدیدکننده ای را مسحور خود می سازد.

جلوه معماری قاجار

خانه امینی ها یک نمایشگاه زنده از جلوه های معماری دوره قاجار است. استفاده از عناصر سنتی مانند حیاط مرکزی تالارهای کشیده ارسی های بزرگ شاه نشین ها و فضاهای خدماتی مانند زیرزمین و شربت خانه همگی نشان دهنده سبک زندگی و نیازهای آن دوران است. جزئیات دقیق در تزئینات مانند مقرنس کاری گره چینی های چوبی و نقوش اسلیمی و ختایی بر اصالت و ارزش هنری این بنا می افزاید و آن را به یکی از کامل ترین نمونه های خانه های قاجاری در قزوین تبدیل کرده است.

بخش های مختلف حسینیه امینی ها قزوین

حسینیه امینی ها شامل بخش های مختلفی است که هر کدام کاربری خاص خود را داشته اند و با دقت و هنر معماری طراحی شده اند. این بخش ها شامل تالارهای اصلی گوشواره ها حیاط زیرزمین شربت خانه سرداب و جهازخانه می شوند که در کنار هم مجموعه ای کامل را برای برگزاری مراسم و زندگی روزمره تشکیل می دادند.

تالار جنوبی

تالار جنوبی یکی از سه تالار اصلی حسینیه است که در راستای شرقی-غربی قرار گرفته است. این تالار از یک سمت به حیاط جنوبی و از سمت دیگر به تالار میانی متصل می شود. وجود ارسی ۹ دهنه ای در این تالار که رو به حیاط جنوبی باز می شود یکی از ویژگی های منحصر به فرد آن است چرا که ارسی های ۹ دهنه کمتر دیده می شوند. این تالار همچنین دارای دو اتاقک یا گوشواره در طرفین است که برای نشستن بانوان یا روضه خوان ها و مداحان در نظر گرفته شده بود.

تالار شمالی

تالار شمالی نیز هم اندازه تالار جنوبی است و به موازات آن قرار دارد. این تالار از یک طرف به حیاط اندرونی (که اکنون بخشی از آن باقی مانده) و از سمت دیگر از طریق یک ارسی پنج دری به تالار میانی راه دارد. تالارهای شمالی و جنوبی از طریق ارسی های خود به تالار میانی متصل می شوند و در زمان برگزاری مراسم با باز کردن این ارسی ها فضای وسیع و یکپارچه ای برای پذیرایی از تعداد بیشتری از مهمانان فراهم می شود.

تالار میانی

تالار میانی قلب حسینیه امینی ها و باشکوه ترین بخش آن محسوب می شود. این تالار که بزرگتر از دو تالار کناری است محل اصلی برگزاری مراسم مذهبی و جشن ها بوده است. تزئینات این تالار شامل آینه کاری های خیره کننده گچ بری های ظریف نقاشی های روی چوب سقف و استفاده از کاسه های آینه کاری شده در بالای دیوار برای انعکاس نور شمع است که همگی نشان دهنده اهمیت و جایگاه این فضا هستند.

گوشواره یا شاه نشین

در طرفین تالارهای اصلی اتاقک های کوچکتری وجود دارند که به آن ها گوشواره یا شاه نشین گفته می شود. این فضاها معمولاً برای نشستن افراد خاص یا تفکیک فضایی در زمان برگزاری مراسم استفاده می شدند. در حسینیه امینی ها گوشواره های تالار جنوبی برای نشستن بانوان یا انتظار روضه خوان ها تعبیه شده بودند و امکان تماشای مراسم از فضایی نیمه خصوصی را فراهم می کردند.

حیاط

حیاط حسینیه امینی ها فضایی سرسبز و دل باز است که طراوت خاصی به مجموعه می بخشد. این حیاط دارای یک حوض مستطیلی بزرگ در مرکز و باغچه هایی با درختان میوه و تاک است. حیاط نه تنها نقش مهمی در تهویه و نورگیری فضاهای اطراف دارد بلکه مکانی برای استراحت و دورهمی های ساکنان و مهمانان بوده است. طراحی حیاط با توجه به معماری درون گرای خانه فضایی خصوصی و آرام را فراهم می کند.

زیرزمین

زیرزمین حسینیه امینی ها در زیر تالارهای اصلی قرار گرفته و شامل بخش های مختلفی است که کاربری های متنوعی داشته اند. این فضا به ویژه در فصول گرم سال مکانی خنک و دلپذیر برای استراحت و فعالیت بوده است. وسط زیرزمین یک حوض هشت ضلعی قرار دارد که به خنک شدن هوا کمک می کرده است. زیرزمین شامل بخش هایی مانند آشپزخانه آب انبار انباری و سرداب بوده است.

شربت خانه

شربت خانه در نزدیکی تالارهای اصلی قرار داشته و محلی برای تهیه و نگهداری انواع نوشیدنی ها مانند شربت چای و دوغ برای پذیرایی در مراسم بوده است. این بخش با توجه به حجم مهمانان در مراسم مختلف از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و مجهز به وسایل لازم برای تهیه و سرو نوشیدنی ها بوده است.

سرداب

سرداب بخشی از زیرزمین است که به طور خاص برای استفاده در فصل تابستان طراحی شده بود. این فضا به دلیل قرارگیری در زیرزمین و استفاده از حوض آب و سیستم تهویه طبیعی بسیار خنک بوده و مکانی ایده آل برای فرار از گرمای تابستان قزوین محسوب می شد. امروزه بخشی از سرداب به نمایشگاهی از لوازم سنتی مرتبط با ماه محرم تبدیل شده است.

جهاز خانه امینی ها

بر اساس اطلاعات موجود بخشی از فضای زیرزمین یا دیگر قسمت های خانه ممکن است برای نگهداری وسایل و تجهیزات مورد نیاز برای مراسم مذهبی و پذیرایی استفاده می شده است. در حال حاضر بخشی از زیرزمین به نمایشگاه یا موزه ای کوچک از ابزار و لوازم مرتبط با مراسم عاشورا و تعزیه اختصاص داده شده است که می توان آن را به نوعی جهازخانه یا محل نگهداری این اقلام دانست.

اشیای قیمتی حسینیه امینی ها قزوین

در حسینیه امینی ها علاوه بر معماری و تزئینات اشیای ارزشمند و تاریخی نیز وجود دارند که بر غنای فرهنگی و هنری این مجموعه می افزایند. این اشیاء شامل فرش ها کاشی ها چلچراغ ها و پشتی های قدیمی هستند که هر کدام داستان و قدمت خاص خود را دارند.

فرش و کاشی ها

کف تالارهای اصلی حسینیه با فرش های نفیس و عتیقه پوشانده شده است. گفته می شود که فرش های اصلی تالار میانی دو تخته فرش ۴۵ متری بسیار ارزشمند بوده اند که نسخه اصلی آن ها اکنون در موزه ای در انگلستان نگهداری می شود و فرش های فعلی هدیه ای از آستان قدس رضوی هستند. کاشی های به کار رفته در کف برخی قسمت ها به ویژه در ورودی تالارها نیز از نوع کاشی های هفت رنگ قاجاری هستند که زیبایی خاصی دارند.

چلچراغ

چلچراغ های آویزان از سقف تالارها از دیگر اشیای قیمتی این خانه هستند. چلچراغ بزرگ و کریستالی تالار میانی که قدمتی بیش از ۱۶۰ سال دارد توسط خود حاج محمدرضا امینی از ایتالیا خریداری شده است. چلچراغ های دیگر نیز که در تالار جنوبی نصب شده اند به زیبایی فضا می افزایند و نشان دهنده سلیقه و ثروت صاحب خانه در آن دوران هستند.

پشتی ها

پشتی های قرمز رنگی که در تالارها چیده شده اند یادآور خانه های سنتی ایرانی هستند و حس صمیمیت و راحتی را القا می کنند. این پشتی ها نیز مانند فرش های تالار میانی هدیه ای از آستان قدس رضوی به حسینیه امینی ها هستند و بخشی از مبلمان سنتی این فضای تاریخی را تشکیل می دهند.

کاربری فعلی خانه امینی ها قزوین

حسینیه امینی ها همچنان کاربری اصلی خود به عنوان یک حسینیه فعال را حفظ کرده است. در ایام ماه محرم صفر و ماه رمضان مراسم عزاداری روضه خوانی و اطعام نیازمندان در این مکان برگزار می شود. علاوه بر این خانه امینی ها به عنوان یک بنای تاریخی ارزشمند به روی بازدیدکنندگان و گردشگران باز است و امکان بازدید از بخش های مختلف آن به ویژه تالارهای باشکوه فراهم شده است. بخشی از زیرزمین نیز به موزه ای کوچک اختصاص یافته است.

اطلاعات بازدید حسینیه امینی ها قزوین

برای بازدید از حسینیه امینی ها می توانید در نیمه اول سال از ساعت ۹ صبح تا ۱ ظهر و ۴ عصر تا ۶ عصر مراجعه کنید. در نیمه دوم سال ساعات بازدید ممکن است کمی متفاوت باشد. این بنا در ساعت ۱ ظهر تا ۴ عصر برای استراحت تعطیل است. بهترین زمان برای بازدید ساعات صبح تا ظهر است تا از نور طبیعی که از ارسی های رنگی می تابد نهایت استفاده را ببرید. در ایام خاص مذهبی ممکن است ساعات بازدید تغییر کند.

مسیر دسترسی حسینیه امینی ها قزوین

حسینیه امینی ها در شهر قزوین خیابان مولوی بین خیابان حاج محمدی و خیابان محمد منتظری قرار دارد. دسترسی به این مکان نسبتاً آسان است. می توانید با استفاده از تاکسی یا وسیله نقلیه شخصی به خیابان مولوی بروید. همچنین ایستگاه های اتوبوس در خیابان های اطراف مانند خیابان منتظری وجود دارند که فاصله کمی تا حسینیه دارند و پیاده روی کوتاهی برای رسیدن به آن کافی است.

جاهای دیدنی اطراف حسینیه امینی ها قزوین

حسینیه امینی ها در بافت تاریخی شهر قزوین قرار دارد و به بسیاری از جاذبه های دیگر این شهر نزدیک است. با بازدید از حسینیه می توانید به راحتی از چندین مکان تاریخی و دیدنی دیگر نیز بازدید کنید و برنامه سفر خود را بهینه سازید. این نزدیکی باعث می شود که در زمان صرفه جویی کرده و از دیدنی های بیشتری لذت ببرید.

مسجد جامع عتیق قزوین

مسجد جامع عتیق قزوین که یکی از قدیمی ترین و بزرگترین مساجد ایران است در فاصله نزدیکی از حسینیه امینی ها قرار دارد. این مسجد با معماری چند دوره ای خود از جمله سلجوقی صفوی و قاجار یک شاهکار هنری و تاریخی محسوب می شود و بازدید از آن در کنار حسینیه امینی ها تجربه کاملی از تاریخ و معماری قزوین را ارائه می دهد.

کاروانسرای خورشید سعدالسلطنه

کاروانسرای سعدالسلطنه بزرگترین کاروانسرای سرپوشیده ایران و یکی از زیباترین کاروانسراهای جهان نیز در فاصله کمی از حسینیه امینی ها واقع شده است. این مجموعه با حیاط ها حجره ها و بخش های مختلف خود اکنون به فضایی فرهنگی و تجاری تبدیل شده و مکانی عالی برای گشت و گذار خرید صنایع دستی و صرف غذا در فضایی سنتی است.

حسینیه امینی ها کجاست؟

حسینیه امینی ها در شهر قزوین خیابان مولوی بین خیابان حاج محمدی و خیابان محمد منتظری واقع شده است و دسترسی به آن با وسایل نقلیه عمومی و شخصی آسان است.

بهترین زمان بازدید حسینیه امینی ها چه زمانی است؟

بهترین زمان بازدید از حسینیه امینی ها ساعات صبح تا ظهر است تا از تابش نور خورشید بر شیشه های رنگی ارسی ها و جلوه زیبای آن ها بهره مند شوید. روزهای وسط هفته نیز معمولا خلوت تر هستند.

ساعت بازدید خانه امینی ها قزوین چگونه است؟

ساعات بازدید حسینیه امینی ها در نیمه اول سال معمولاً از ۹ صبح تا ۱ بعدازظهر و از ۴ بعدازظهر تا ۶ عصر است. این بنا در ساعت ۱ تا ۴ بعدازظهر تعطیل است.

مالک اصلی و سازنده حسینیه امینی ها قزوین چه کسی است؟

مالک اصلی و سازنده حسینیه امینی ها حاج محمدرضا امینی یکی از تجار بزرگ و سرشناس شهر قزوین در دوره قاجار بوده است.

خانه امینی ها چه بود و چه کرد؟

خانه امینی ها در ابتدا مجموعه مسکونی وسیعی برای خاندان امینی بود که بخش اصلی آن توسط حاج محمدرضا امینی وقف امام حسین (ع) شد و به حسینیه تبدیل گردید. امروزه این مکان هم حسینیه فعال و هم بنای تاریخی قابل بازدید است.