آزمایشگاه زنده، محیطی برای نوآوری‌های مشترک

در یک پژوهش انجام شد؛

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری cmsd، در سال‌های اخیر یکی از موضوعات مهم در بحث نوآوری باز مفهوم آزمایشگاه زنده است. هنگام توسعه نوآوری‌ها، یک رشد علاقه در مشارکت کاربران برای فرایند‌های توسعه نوآوری‌های باز وجود دارد و یکی از راه‌های ساختاردهی و اداره این مشارکت کاربران برای فرایند‌های پژوهش و توسعه، رویکرد آزمایشگاه زنده است. 

پژوهشگران در مقاله‌ای با عنوان «آزمایشگاه زنده، محیطی برای نوآوری‌های مشترک: یک مرور نظام‌مند» به این موضوع پرداخته‌اند که ازآنجاکه آزمایشگاه زنده پدیده‌ای نسبتاً جدید است که در زمینه‌های متنوعی مانند توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، خدمات بهداشتی و توسعه روستایی ظهور کرده، مفهومی دشوار برای توصیف است و در حال حاضر بحث آزمایشگاه‌های زنده با فقدان یک فهم مشترک در نوآوری باز، روبه‌رو است. 

* مزایای استفاده از نوآوری باز در سازمان‌ها

به زعم این پژوهش امروزه نوآوری‌ها کمتر از سازمان‌های منزوی حاصل می‌شوند و بیشترین تأثیر مثبت بر نوآوری از شبکه‌های متشکل از انواع مختلف از همکاران به‌وجود می‌آید. شبکه‌های نوآوری به منابع متنوعی نیازدارند تا مؤثر باشند، همچنین توانایی ایجاد روابط متنوع برای توسعه ظرفیت نوآوری یک سازمان بسیار مهم است.

 

در این پژوهش مطرح شده است که شبکه‌های نوآوری به‌طور فزایند‌ه‌ای تمایل به استفاده از یک مدل نوآوری باز که عوامل و فعالیت‌های بیشتری را نسبت به مدل سنتی در برمی‌گیرد، دارند. نوآوری باز جایگزینی برای توسعه معمولی فراهم می‌کند و مزایای آن عبارت‌اند از: بهبود ارزش کاربری و کارکرد بهتر نوآوری.

* اهمیت آزمایشگاه‌های زنده در سازمان‌ها

آزمایشگاه‌های زنده، شبکه‌های نوآوری بر پایه فلسفه نوآوری باز هستند

به گفته این پژوهش آزمایشگاه‌های زنده، شبکه‌های نوآوری بر پایه فلسفه نوآوری باز هستند و آنها بر این پایه بنا شده‌اند که سازمان‌ها باید ایده‌هایی از منابع خارج برای توسعه و تجاری‌سازی نوآوری، در نظر بگیرند.

در ادامه این پژوهش آمده است که صرف‌نظر از مشاهده آزمایشگاه زنده به عنوان شکل جدیدی از نوآوری فناوری اطلاعات و ارتباطات، ابزارهای توسعه نوآوری باز، یا شبکه‌های نوآوری باز، پژوهشگران در مورد نقش مرکزی کاربر در فرایند نوآوری توافق کرده‌اند، کاربران نیز در آزمایشگاه زنده به صورت برابر با استفاده از عوامل مختلفی در شبکه‌ها شرکت می‌کنند.

بنابراین آزمایشگاه‌های زنده را می‌توان به‌عنوان مناطق فیزیکی یا واقعیت‌های مجازی که در آن ذینفعان بخش دولتی- خصوصی- مردم- از شرکت‌ها، سازمان‌های  مشارکت‌کنندگان  عمومی، دانشگاه‌ها، مؤسسات و کاربرانی که برای ایجاد شکل اولیه و اعتبار آن همکاری می‌کنند، دانست.

در این پژوهش آمده است که  در آزمایشگاه‌های زنده، کاربران، نوآوری را در محیط‌های زندگی روزانه خود شکل می‌دهند و به‌کار می‌برند، درحالیکه در شبکه‌های نوآوری سنتی یا آزمایشگاهها، کاربران دیده و دیدگاه‌های آنها گرفته می‌شود و به‌وسیله صاحب‌نظران تفسیر می‌شود.

در ادامه این پژوهش آمده است که کاربران نه‌تنها به عنوان منابع اطلاعات عمل می‌کنند،  بلکه به‌عنوان آزمونگر، توسعه‌دهنده و طراح نوآوری برپایه برابری با دیگران در آزمایشگاه‌های زنده عمل می‌کنند.

* روش‌شناسی آزمایشگاه زنده

از دیدگاه پژوهشگران این پژوهش روش‌شناسی آزمایشگاه زنده شامل چهار مرحله تکرار شونده: چشم‌انداز، طراحی اولیه، ارزیابی، انتشار و تصویب است که در شکل زیر به آن اشاره شده است.

این پژوهش مطرح می‌کند که  برای ایجاد نوآوری در یک محصول باید از روش‌شناسی شکل بالا برای اجرای کامل یک آزمایشگاه زنده استفاده کرد.

* آزمایشگاه زنده یک رویکرد ایجاد ارزش بر مبنای کاربر

به‌طورکلی در این پژوهش به این نکته اشاره شده است که آزمایشگاه زنده در دو معنی تعریف می‌شود؛ یکی اینکه یک محیط نوآوری است که در کل زنجیره ارزش توسعه خدمات نوآوری در هم‌آفرینی با کاربران در زمینه زندگی واقعی، مشارکت دارد. در تعریف دوم به‌عنوان یک روش‌شناسی و رویکرد نوآوری نظام‌مند است.

از دیدگاه پژوهشگران این پژوهش آزمایشگاه‌های زنده اگر به‌صورت یک مکان و محیط در نظر گرفته شوند هم به صورت فیزیکی و هم به صورت مجازی اجرا می‌شوند که در حالت مجازی می‌توان از آنها به‌عنوان یک روش‌شناسی نظام‌مند بهره برد.

به زعم این پژوهش به علت اینکه آزمایشگاه زنده یک رویکرد و یا یک سازمان ایجاد ارزش بر مبنای کاربر است، می‌توان از آن در پروژه‌ها و نوآوری‌های لازم در صنعت هم به صورت یک مکان و محیط نوآوری و هم به صورت روش‌شناسی پژوهش استفاده کرد. این امر باعث می‌شود تا منابع انسانی صنعت که به‌طور عمده کاربران این نوآوری‌ها هستند بتوانند تمامی جنبه‌های تعامل با یک محصول تعاملی را، اعم از اینکه چگونه درک، آموخته و استفاده می‌شوند را بیاموزند.

* ارتباط آزمایشگاه‌های زنده در خودکفایی کشور 

زیرساخت آزمایشگاه‌های زنده، ایده‌های خلاقانه برای پژوهش و توسعه دانشگاهی ایجاد شده که با تبدیل شدن به محصول جدید می‌تواند باعث خودکفایی کشور شود

در پایان بررسی‌های این پژوهش نشان می‌دهد که در زیرساخت آزمایشگاه‌های زنده، ایده‌های خلاقانه برای پژوهش و توسعه دانشگاهی ایجاد شده که با تبدیل شدن به محصول جدید می‌تواند باعث خودکفایی کشور و ایجاد فرصت‌های صادرات و افزایش درآمد‌های دولت از طریق مالیات شود.

در انتهای این پژوهش به این مهم اشاره شده است که  تورم علمی کشور و افزایش تعداد دانشجویان دکترا در قالب طرح‌های آموزش‌محور و پژوهش‌محور، ضمن افزایش ظرفیت‌های علمی باعث افزایش توقع کارکرد نیروی متخصص شده و اجرای درست این چرخه در قالب زیرساخت آزمایشگاه‌های زنده می‌تواند متضمن درآمدزایی و سوددهی بیشتر مراکز تولیدی و خصوصی شود. 

در جمع‌بندی نهایی پژوهش حاضر آمده است که این امر انگیز‌های را ایجاد خواهد کرد تا مراکز پژوهش و توسعه خصوصی در پارادایم نوآوری باز به طور جدی‌تری شکل گرفته و محیط مناسبی برای اشتغال‌زایی این نیرو‌های علمی فراهم آورد.

این پژوهش به کوشش علی یزدانی (کارشناس ارشد مدیریت دولتی مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت برنامه‌ریزی)، علی توسلی (دکترای مدیریت تکنولوژی دانشگاه علامه طباطبایی) و سیدکمال طبائیان (عضو هیت علمی دانشگاه مالک‌اشتر) انجام شده است.