فرمول تعیین نرخ ارز مشخص شد/ توصیه فوری بانک مرکزی به خریداران طلا و ارز

به گزارش خبرگزاری cmsd، علی شهابی، معاون اداره بررسی ها و سیاست های اقتصادی بانک مرکزی در گفت وگویی تفصیلی به تشریح سیاست های بانک مرکزی در حوزه ارز پرداخته است.

وی در پاسخ به این پرسش که تحلیل شما از وضعیت بازار ارز و عوامل تاثیرگذار بر نوسانات اخیر ارزی چیست؟ گفت: در تحلیل و ارزیابی عوامل موثر بر تحولات نرخ ارز لازم به اشاره است که به طور کلی عوامل تعیین کننده تحولات نرخ ارز را می توان به سه دسته عوامل “بنیادین (منابع و ذخایر ارزی، نقدینگی) “، “حملات سفته بازی” و “شوک های برونزا (عوامل سیاسی و تحولات بازارهای جهانی) ” تقسیم بندی کرد. بعلاوه باید توجه داشت که ساختار بازار ارز در اقتصاد ایران مشتمل بر بازار رسمی و غیررسمی است و تاثیر تحولات هر کدام از عوامل فوق الذکر روی نرخ ارز، بسته به اینکه موضوع تحلیل کدام بازار باشد، متفاوت خواهد بود.

وی افزود: برای تبیین کامل تر موضوع لازم به توضیح است که تقاضای ارز در بازار غیررسمی شامل تقاضای معاملاتی غیرمجاز ارز (قاچاق ورودی کالا و خروج سرمایه از کشور)، تقاضای سفته بازی و تقاضای احتیاطی ارز است و در سمت عرضه نیز شامل عرضه ارز ناشی از قاچاق خروجی کالا، کم اظهاری در صادرات و بیش اظهاری در واردات است.

معاون بانک مرکزی متذکر شد: در سوی دیگر؛ بازار رسمی ارز شامل عرضه و تقاضای واقعی ارز است که سمت عرضه آن از محل صادرات نفتی و غیرنفتی کالا و تقاضای آن شامل تقاضای ارز جهت واردات کالا و خدمات مجاز است. با توجه به اینکه معاملات ارز در بازار غیررسمی پوشش معاملات قاچاق و فرار سرمایه است، لذا نرخ آن شامل هزینه ریسک انجام معاملات غیرمجاز نیز می باشد، در حالی که نرخ ارز در بازار رسمی تنها دربرگیرنده هزینه نقل و انتقال و تبدیل ارز است و شامل هزینه ریسک انجام معاملات غیرقانونی نیست. تحت این شرایط نرخ ارز در بازار غیررسمی بالاتر از نرخ بازار رسمی خواهد بود. ضمن اینکه تقاضای سفته بازی و احتیاطی ارز در بازار غیررسمی به شدت متاثر از عوامل انتظاری، روانی و تحولات سیاسی است.

شهابی متذکر شد: از آنجا که تغییر محسوسی در وضعیت متغیرهای بنیادین تعیین کننده نرخ ارز صورت نگرفته؛ می توان ریشه تحولات اخیر بازار غیررسمی ارز را در عوامل تحریک کننده تقاضای ارز به صورت سفته بازی و تقاضای احتیاطی دانست. بطور مسلم شوک های برونزا به صورت منازعات سیاسی و نظامی منطقه، حمله تروریستی رژیم غاصب صهیونیستی به سفارت ایران که در واقع خاک کشور محسوب می شود و انتظار عکس العمل بازدارنده از سوی ایران به این رژیم و ابهاماتی که نسبت به عکس العمل های زنجیره ای مرتبط وجود دارد، از جمله عوامل تحریک کننده تقاضای ارز در بازار غیررسمی بوده است. ضمن اینکه در سمت عرضه نیز شکل گیری انتظارات افزایشی در خصوص نرخ ارز، ناشی از عوامل یاد شده، موجب کاهش عرضه ارز در این بازار شده است.

وی ادامه داد: جهش روزهای اخیر نرخ ارز در بازار غیررسمی ریشه در عوامل روانی و انتظاری دارد که نقطه شروع آن منازعات سیاسی و نظامی بوده است. در این بین نباید از اقداماتی که برخی افراد و گروه های سودجو، که با اشاعه شایعات و تشدید جو روانی منفی از طریق شبکه های مجازی به قصد انتفاع بیشتر از شرایط نااطمینانی موجود انجام می دهند نیز غافل شد.

در شرایط هیجانی بازار ارز و طلا چه کنید؟

معاون بانک مرکزی در پاسخ به این سوال که چه توصیه ای به مردم با توجه به شرایط هیجانی حاکم بر بازار ارز و طلا دارید؟ گفت: آنچه که آحاد مردم و به طور خاص فعالین اقتصادی بایستی در تصمیم گیری های مالی و اقتصادی خود، با توجه به تحولات بازار ارز و نرخ ارز، مد نظر قرار دهند آن است که توجه داشته باشند ریشه التهابات جاری بازار ارز همانطور که قبلا اشاره شد، عوامل هیجانی و روانی است که تاثیری گذرا بر نرخ ارز دارند.

شهابی افزود: دست کم تجربه سال های دهه 1390 شمسی و حتی مرور تحولات سال های اخیر حاکی از آن است که به محض فروکش نمودن جو روانی و شکل گیری چشم انداز مثبت در خصوص تحولات حوزه سیاست خارجی موجی از فروش دارایی های مالی، علی الخصوص ارز و طلا، شکل می گیرد و متضرر اصلی این ماجرا تنها مردم خواهند بود و دلالان ارز تنها منتفع این شرایط هستند.

وی عنوان کرد: توصیه ای که می توان به مردم داشت عدم ورود به بازار غیررسمی ارز و خرید ارز است. چون در این فرآیند با چند مخاطره روبرو خواهند بود. ابتدا اینکه مطابق آیین نامه اجرایی قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، خرید ارز در بازار غیررسمی عملی مجرمانه محسوب می شود و مجازات هایی در قانون برای مرتکبین دیده شده است. ضمن اینکه با توجه به اقدامات صورت گرفته در حوزه حکمرانی ریال از آنجا که یک طرف معاملات در بازار ارز به تراکنش های ریالی ختم می شود، احتمال قرارگیری خریداران ارز در زیر چتر مالیاتی بسیار بالا خواهد بود.

او تصریح کرد: نکته دیگر اینکه در شرایطی که بازار ارز دچار التهاب و نوسان شدید است، احتمال عرضه ارز تقلبی بالاتر خواهد بود و با توجه به اینکه یک معامله غیرمجاز صورت گرفته امکان پیگیری و شکایت در محاکم قضایی برای مالباختگان احتمالی وجود ندارد.

عملکرد کانال های تلگرامی در دامن زدن به نرخ ارز

معاون بانک مرکزی در پاسخ به این پرسش که عملکرد کانال های تلگرامی در دامن زدن به نرخ ارز را، با توجه به اینکه بعضا مبنای تحلیل کارشناسان و فعالان اقتصادی قرار می گیرد، چگونه ارزیابی می کنید و برای مقابله با این نرخ سازی های کاذب چه پیشنهادی دارید؟ گفت: نکته ای که در این رابطه باید مورد توجه قرار گیرد آن است که بخش عمده ای از نرخ سازی های کانال های تلگرامی خود معلول شرایطی است که سبب بروز اختلال و آشوب در بازار غیررسمی ارز نیز می شود. به عبارتی وقتی فعالیت معامله گران فردایی در کانال های تلگرامی تا پاسی از شب ادامه می یابد در حالی که بازار غیررسمی و رسمی ارز تعطیل است، تنها عاملی که می تواند منجر به نرخ سازی در این معاملات شود اخبار و شایعاتی است که در رابطه با تحولات سیاسی و عوامل انتظاری بین معامله گران در جریان است.

شهابی افزود: اینکه کارشناسان و فعالان اقتصادی در تحلیل خود به نرخ های کانال های تلگرامی مراجعه می کنند باید به این نکته توجه داشته باشند که تصمیم ها و تحلیل های آنها به شدت متاثر از عوامل روانی و هیجانی است و عوامل بنیادین نقش معناداری در تصمیمات آنها ندارد.

وی عنوان کرد: در این راستا و در پی چالش های ایجادشده ناشی از گسترش معاملات فردایی ارز، به ویژه در بستر کانال های تلگرامی، طی سالهای اخیر پیشنهادهایی در خصوص راه اندازی بازاری برای معاملات ابزارهای مشتقه ارزی و تعریف سازوکار رسمی و قانونی برای معاملات فردایی، مطرح گردیده است. ولی نکته مهم در این خصوص نیز، وجود پیش شرط ها و الزاماتی است که بدون تحقق آنها، کارایی مشتقات ارزی به عنوان مکانیزمی برای کاهش ریسک نرخ ارز با چالش های جدی مواجه خواهد شد.

او یادآور شد: در رابطه با موضوع مقابله با نرخ سازی کاذب کانال های تلگرامی توجه به این نکته ضروری است که این امر صرفاً در حوزه اختیارات و وظایف بانک مرکزی نبوده و لازم است به عنوان یک اقدام مکمل در راستای محدود سازی و توقف مبادلات ارزی غیرواقعی در بستر این کانال ها، اقدامات کنترلی دیگری نیز از سوی طیفی از دستگاه ها و نهادهای حاکمیتی، متناسب با حوزه اختیارات و وظایف آن ها، در دستور کار قرار گیرد. البته بانک مرکزی به منظور مدیریت جریان های مالی بازار غیررسمی ارز اقدامات گسترده ای را در زمینه حکمرانی ریالی به انجام رسانده یا در دست اقدام دارد.

او تاکید کرد: در مقوله حکمرانی ریال؛ مجموعه اقدامات و ابزارهایی برای استفاده از ظرفیت های نظام پرداخت ریالی و اطلاعات موجود در تراکنش های بانکی، به منظور افزایش امکان رهگیری تمامی تراکنش های ریالی اشخاص اعم از حضوری و غیر حضوری که از منظر عملیاتی به معنای تامین بستری جهت تشخیص مبدا، مقصد و هدف هر تراکنش ریالی می باشد، برای رصد وکنترل جریانات ورودی و خروجی مالی تعبیه شده است. تکمیل زیرساخت های اطلاعاتی، قوانین و قواعد در نظام های بانکی، مالیاتی، گمرکی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، ثبت اسناد، ثبت احوال و مرکز اطلاعات در بانک مرکزی در دست پیگیری جدی قرار دارد. انتظار می رود با تکمیل زیرساختهای مورد نظر حجم عمده ای از این معاملات غیرشفاف مخل نظام ارزی و اقتصادی کشور آشکار و به این ترتیب زمینه برخورد مقتضی با آنها فراهم شود.

فاکتورهای سیاست گذار در تعیین نرخ ارز

معاون بانک مرکزی در پاسخ به این سوال که سیاست گذار ارزی چه فاکتورهایی را در موضوع تعیین نرخ ارز در بازار رسمی مدنظر دارد؟ گفت: این موضوع متاثر از چند نکته است. نخست آن که بررسی ترکیب واردات کالای گمرکی از حیث نوع مصرف نشان می دهد که بیش از 85 درصد ارزش واردات گمرکی را کالاهای اولیه، واسطه ای و سرمایه ای مورد نیاز تولید و سرمایه گذاری تشکیل می دهد. در چنین شرایطی چنانچه هر صادرکننده ای تصمیم بر این داشته باشد که ارز حاصل از صادرات خود را به قیمت و شیوه دلخواه خود هزینه نماید، با توجه به پیوندهای پسین و پیشین بین فعالیت های اقتصادی، قطعا تولید کشور به لحاظ ترکیب و سطح دچار مشکل خواهد شد.

شهابی افزود: نکته دیگر اینکه بخش عمده درآمدهای صادرات غیرنفتی کشور از محل صادرات محصولاتی نظیر پتروشیمی و فولادی است که مجموعه دولت و حاکمیت به انحاء مختلف تسهیلات و امکانات لازم برای تشویق تولید و سرمایه گذاری در این زمینه، از جمله انرژی یارانه ای، را در اختیار این واحدهای تولیدی قرار داده است. لذا ضروت دارد در شرایطی که کشور در جنگ اقتصادی قرار دارد، این واحدها مساعدت لازم را با کل اقتصاد کشور داشته باشند و این مهم را طی سال های اخیر به نحو مطلوبی انجام داده اند

اساسا مکانیسم تعیین نرخ ارز چگونه است؟

وی در پاسخ به این پرسش که اساسا مکانیسم تعیین نرخ ارز چگونه است؟ عنوان کرد: در رابطه با مکانیسم تعیین نرخ ارز و نرخ هایی که برای منابع و مصارف مختلف ارزی استفاده می شود، باید توجه داشت که طیف وسیعی از پارامترها در تعیین نرخ نهایی مبادله شده موثر هستند. لذا سیاست گذار پولی و ارزی (بانک مرکزی) یک نرخ را به عنوان نرخ سیاستی برای یک بازه زمانی میان مدت در نظر می گیرد که متناظر و متناسب با سایر متغیرهای کلان اقتصادی تعیین کننده تحولات نرخ ارز تعیین شده است.

معاون بانک مرکزی تصریح کرد: بر این اساس، بسته به 1- وضعیت فعلی و پیش بینی منابع و مصارف ارزی، 2- اسکناس و حواله بودن ارز مورد نظر، 3- شرایط معامله و نرخ تبدیل اسعار مختلف به ارز مورد درخواست فروشندگان خارجی و 4- هزینه های نقل و انتقال، نرخ های متفاوتی برای معاملات خرید و فروش در بازه های زمانی کوتاه مدت در بین گروه های مختلف فعالان اقتصادی برقرار می گردد.

وی متذکر شد: در شرایط تحریمی فعلی که دسترسی نظام بانکی به روابط کارگزاری بین المللی رسمی بسیار محدود گشته است، هزینه های نقل و انتقال و تبدیل ارزهای مختلف به ارزهای پرمصرف یکی از عوامل اصلی تعیین نرخ مورد توافق بین صادرکنندگان و واردکنندگان خواهد بود. همچنین، تفاوت بین نرخ اسکناس و حواله یک ارز نیز موضوعی کاملا طبیعی در بازار ارز می باشد. اسکناس ارز کاربرد کمتری در مراودات مالی و تجاری دارد و بیشتر کاربرد آن در مصارف خرد ارزی است؛ لیکن چون تهیه اسکناس از خارج و انتقال آن به داخل با هزینه همراه است، نرخ آن بالاتر از نرخ حواله تعیین می شود.

223225

فرمول تعیین نرخ ارز مشخص شد/ توصیه فوری بانک مرکزی به خریداران طلا و ارز