چگونه بدون گواهینامه رانندگی کنیم

رانندگی بدون گواهینامه در ایران اقدامی غیرقانونی است و عواقب حقوقی، مالی و حتی جانی جبران ناپذیری برای راننده و سایرین به همراه دارد. به جای جستجو برای راه هایی جهت انجام این کار پرخطر، ضروری است که با آگاهی کامل از تبعات آن، از این عمل پرهیز کرده و مسیرهای قانونی اخذ گواهینامه را در پیش گرفت.

اهمیت گواهینامه رانندگی فراتر از یک مجوز ساده است؛ این سند، تأییدی بر حداقل مهارت های لازم برای هدایت یک وسیله نقلیه و آگاهی از قوانین راهنمایی و رانندگی است که برای حفظ امنیت جانی و مالی خود و دیگران در معابر عمومی طراحی شده. نادیده گرفتن این الزام قانونی، خطرات پنهان و آشکاری را به دنبال دارد که می تواند زندگی افراد را تحت الشعاع قرار دهد. این مقاله با هدف شفاف سازی کامل قوانین، مجازات ها و پیامدهای رانندگی بدون گواهینامه و همچنین معرفی راهکارهای مسئولانه، به شما کمک می کند تا تصمیماتی آگاهانه و ایمن بگیرید.

چرا رانندگی بدون گواهینامه ممنوع و خطرناک است؟

رانندگی بدون داشتن گواهینامه معتبر و متناسب با وسیله نقلیه، در تمامی کشورهای دنیا، از جمله ایران، یک تخلف جدی و جرم محسوب می شود. این اقدام نه تنها فرد خاطی را در معرض مجازات های قانونی قرار می دهد، بلکه سلامت و امنیت او و سایر شهروندان را نیز به خطر می اندازد. درک ابعاد قانونی این ممنوعیت، اولین گام برای پرهیز از این عمل پرریسک است.

تعریف قانونی رانندگی بدون گواهینامه: ابعاد تخلف

در نظام حقوقی ایران، «رانندگی بدون گواهینامه» فقط به معنای نداشتن کامل این سند نیست، بلکه شامل موارد دیگری نیز می شود که از نظر قانون، تفاوتی با نداشتن مطلق گواهینامه ندارند و به یک میزان با آن ها برخورد می شود. ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) و ماده ۱۰ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، صراحتاً به این موضوع پرداخته اند.

از دیدگاه قانون، رانندگی بدون گواهینامه شامل سه حالت اصلی است:

• نداشتن کامل گواهینامه: فرد هرگز برای دریافت گواهینامه اقدام نکرده یا در آزمون ها موفق نشده است.
• رانندگی با گواهینامه نامتناسب: فرد دارای گواهینامه است، اما نوع گواهینامه او با وسیله نقلیه ای که می راند، همخوانی ندارد. مثلاً با گواهینامه موتورسیکلت، اقدام به رانندگی با خودرو کند.
• گواهینامه باطل شده یا توقیف شده: گواهینامه فرد به دلیل تخلفات قبلی، حکم قضایی یا مصرف مواد مخدر/الکل، باطل یا برای مدتی توقیف شده است. در این شرایط، فرد مجاز به رانندگی نیست.

در هر سه حالت فوق، فرد از نظر قانونی مرتکب تخلف شده و عواقب یکسانی برای او در نظر گرفته می شود.

پیامدهای قانونی و قضایی: حبس، جزای نقدی و توقیف

پیامدهای رانندگی بدون گواهینامه، بسته به سن فرد و تکرار جرم، متفاوت است. قانون گذار با هدف بازدارندگی، مجازات های مختلفی را پیش بینی کرده است:

رانندگان بالای ۱۸ سال (سن قانونی)

طبق ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی، برای افراد بالای ۱۸ سال که بدون گواهینامه اقدام به رانندگی می کنند، مجازات های زیر در نظر گرفته می شود:

• برای بار اول: حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال (۱۰۰ هزار تومان) یا هر دو. نکته مهم این است که در صورت عدم سابقه کیفری، حبس معمولاً به جزای نقدی تبدیل می شود.
• در صورت ارتکاب مجدد (تکرار جرم): حبس تعزیری از دو ماه تا شش ماه. در این حالت، امکان تبدیل حبس به جزای نقدی، به مراتب کمتر است و دادگاه ممکن است حکم حبس را قطعی صادر کند.

علاوه بر این، در هر بار مشاهده رانندگی بدون گواهینامه، وسیله نقلیه نیز توقیف و به پارکینگ منتقل خواهد شد که هزینه های نگهداری و ترخیص آن بر عهده مالک است.

رانندگان زیر ۱۸ سال (اطفال و نوجوانان)

قانون گذار برای رانندگان زیر سن قانونی، مجازات های متفاوتی را در نظر گرفته است که با هدف اصلاح و تربیت و نه صرفاً تنبیه، اعمال می شود:

• زیر ۹ سال: برای این گروه سنی، به دلیل عدم بلوغ و مسئولیت کیفری، مجازاتی در نظر گرفته نمی شود.
• ۹ تا ۱۵ سال: این افراد به والدین یا سرپرست قانونی خود تحویل داده می شوند و تذکرات لازم به والدین داده می شود. در صورت عدم صلاحیت والدین، از خود نوجوان تعهد کتبی اخذ می شود.
• ۱۵ تا ۱۸ سال: برای این گروه، مجازات درجه ۸ تعزیری در نظر گرفته می شود که شامل جزای نقدی تا یک میلیون ریال و حبس تعزیری از دو تا شش ماه است. این مجازات نیز در بسیاری موارد به جزای نقدی تبدیل می شود، اما در صورت تکرار، دادگاه اطفال و نوجوانان ممکن است تصمیمات جدی تری اتخاذ کند.

مهم است بدانید که در برخی موارد، حتی برای افراد زیر ۱۸ سال، قانون گذار تفاوتی در مجازات اصلی با بزرگسالان قائل نیست و آن ها نیز می توانند با حبس و جزای نقدی مواجه شوند، هرچند که رویکرد دادگاه های اطفال معمولاً بر اساس بازپروری است.

اتباع خارجی

اتباع خارجی مقیم ایران نیز برای رانندگی باید دارای گواهینامه معتبر ایرانی یا گواهینامه بین المللی مورد تأیید پلیس راهور باشند. در غیر این صورت، مجازات های زیر در انتظار آن ها خواهد بود:

• برای بار اول: اخذ تعهد محضری مبنی بر عدم تکرار جرم.
• در صورت تکرار: ابطال کارت اقامت و در نهایت طرد از کشور.

این مجازات ها نشان دهنده جدیت قانون در برخورد با رانندگی بدون گواهینامه برای تمامی شهروندان و اتباع است.

رانندگی با گواهینامه نامتناسب: جرمی برابر با نداشتن گواهینامه

سیستم گواهینامه های رانندگی در ایران بر اساس نوع و وزن وسیله نقلیه تقسیم بندی شده است تا اطمینان حاصل شود که رانندگان، مهارت و دانش کافی برای هدایت خودروی مورد نظر را دارند. این گواهینامه ها شامل موارد زیر هستند:

• گواهینامه پایه سوم: برای وسایل نقلیه سبک (حداکثر وزن ۳.۵ تن یا ۹ سرنشین).
• گواهینامه پایه دوم: برای وسایل نقلیه متوسط (حداکثر وزن ۶ تن یا ۲۶ سرنشین).
• گواهینامه پایه یکم: برای وسایل نقلیه سنگین (بیش از ۶ تن یا ۲۶ سرنشین).
• گواهینامه ویژه: برای وسایل نقلیه عمرانی، کشاورزی و صنعتی (مانند لودر، تراکتور).
• گواهینامه موتورسیکلت: برای انواع موتورسیکلت ها.

اگر فردی دارای گواهینامه باشد، اما از آن برای رانندگی با وسیله نقلیه ای نامتناسب استفاده کند (مثلاً با گواهینامه پایه سوم با یک مینی بوس یا تریلی رانندگی کند)، از نظر قانونی با فرد بدون گواهینامه برابر است و مجازات های همان بخش (ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی) برای او اعمال خواهد شد. این مسئله به دلیل خطرات بالقوه ای است که رانندگی با وسیله ای بدون داشتن مهارت کافی می تواند ایجاد کند.

سابقه کیفری رانندگی بدون گواهینامه: چه تاثیری دارد؟

آیا رانندگی بدون گواهینامه می تواند سابقه کیفری برای فرد ایجاد کند؟ پاسخ به این سوال، به خصوص برای نوجوانان و جوانان، اهمیت زیادی دارد. جرم رانندگی بدون گواهینامه، به عنوان یک جرم تعزیری، در سوابق کیفری افراد (به ویژه بالای ۱۵ سال) ثبت می شود. ثبت سابقه کیفری می تواند در آینده برای فرد، مشکلاتی در زمینه های شغلی، تحصیلی و حتی اجتماعی ایجاد کند و دسترسی به برخی فرصت ها را محدود سازد. از این رو، پرهیز از این عمل نه تنها برای امنیت لحظه ای، بلکه برای آینده فرد نیز حیاتی است.

رانندگی بدون گواهینامه و تصادفات: مسئولیت های بیمه ای و حقوقی

یکی از جدی ترین ابعاد رانندگی بدون گواهینامه، پیامدهای آن در صورت وقوع تصادف است. در این شرایط، پیچیدگی های حقوقی و بیمه ای بسیاری پیش می آید که می تواند بار مالی و حقوقی سنگینی را بر دوش راننده و حتی مالک خودرو بگذارد.

تعیین مقصر در تصادفات: آیا نداشتن گواهینامه همیشه به معنای تقصیر است؟

این یک باور غلط رایج است که راننده بدون گواهینامه، به طور خودکار مقصر هر تصادفی شناخته می شود. واقعیت این است که نداشتن گواهینامه به خودی خود، لزوماً به معنای مقصر بودن در تصادف نیست. تعیین مقصر حادثه، بر عهده کارشناسان پلیس راهنمایی و رانندگی است که با بررسی کروکی صحنه، شواهد موجود و قوانین راهنمایی و رانندگی، فرد یا افراد مقصر را مشخص می کنند. نداشتن گواهینامه یک تخلف جداگانه محسوب می شود و راننده به دلیل آن جریمه خواهد شد، اما این مسئله مستقیماً بر روی تعیین مقصر اصلی حادثه تأثیر نمی گذارد.

نقش بیمه شخص ثالث در حوادث رانندگان فاقد گواهینامه

بیمه شخص ثالث، یک بیمه اجباری برای تمامی وسایل نقلیه موتوری در ایران است و هدف اصلی آن، جبران خسارات وارده به اشخاص ثالث (زیان دیدگان) است. اما نقش این بیمه در تصادفات با راننده فاقد گواهینامه، دارای جزئیات مهمی است:

وظیفه بیمه در قبال زیان دیده

شرکت های بیمه، طبق قانون بیمه شخص ثالث، موظف هستند در هر شرایطی، خسارت های جانی و مالی وارده به شخص ثالث (افراد آسیب دیده در تصادف، به جز راننده مقصر) را پرداخت کنند. این تعهد حتی در صورتی که راننده مقصر حادثه فاقد گواهینامه باشد، به قوت خود باقی است. هدف قانون گذار از این بند، حمایت از زیان دیدگان است تا قربانی اعمال غیرقانونی رانندگان نشوند.

حق بازیافت خسارت از راننده مقصر

اگرچه بیمه، خسارت شخص ثالث را پرداخت می کند، اما این به معنای سلب مسئولیت از راننده مقصر فاقد گواهینامه نیست. شرکت بیمه پس از پرداخت خسارت به زیان دیده، حق دارد تمامی مبلغ پرداختی را به صورت یکجا یا اقساطی از راننده مقصر فاقد گواهینامه، بازپس بگیرد (حق بازیافت خسارت). این بند به این دلیل است که فرد خاطی، به دلیل عدم رعایت قانون، نباید از مزایای بیمه بهره مند شود و بار مالی عمل غیرقانونی خود را به دوش بیمه و در نهایت، سایر بیمه گذاران بیندازد.

خسارت جانی راننده مقصر (راننده فاقد گواهینامه)

نکته حیاتی دیگر این است که بیمه شخص ثالث، شامل پوشش خسارت جانی (دیه) برای خود راننده مقصر فاقد گواهینامه نمی شود. به عبارت دیگر، اگر راننده فاقد گواهینامه در اثر تصادف، دچار مصدومیت یا فوت شود، از محل بیمه حوادث راننده یا پوشش های جانی بیمه شخص ثالث، دیه یا خسارتی به او یا خانواده اش تعلق نخواهد گرفت. این امر یک تفاوت اساسی با رانندگان دارای گواهینامه است که در صورت مقصر بودن، خسارت جانی خود را از بیمه حوادث راننده دریافت می کنند.

تصادفات منجر به فوت بدون گواهینامه: جنبه های حقوقی و پرداخت دیه

یکی از شدیدترین پیامدهای رانندگی بدون گواهینامه، زمانی رخ می دهد که تصادف منجر به فوت یک یا چند نفر شود. در این شرایط، جنبه های حقوقی و جزایی قضیه بسیار پیچیده و سنگین خواهد بود.

• نوع جرم: تصادف منجر به فوت بدون گواهینامه، در اکثر موارد، قتل غیرعمد یا شبه عمد محسوب می شود و نه قتل عمد. این تمایز حقوقی در تعیین مجازات، بسیار حائز اهمیت است.
• پرداخت دیه: راننده مقصر فاقد گواهینامه، ملزم به پرداخت دیه کامل انسان به اولیای دم متوفی است. مبلغ دیه مطابق با نرخ روز و مصوب قوه قضائیه در سال وقوع حادثه محاسبه و پرداخت می شود.
• عدم تاثیر رضایت شاکی: حتی اگر اولیای دم متوفی رضایت خود را اعلام کنند، پرونده به طور کامل مختومه نمی شود. جنبه عمومی جرم همچنان پابرجاست و دادگاه می تواند برای رانندگی بدون گواهینامه و همچنین قتل غیرعمد، مجازات های تعزیری (مانند حبس) را در نظر بگیرد.
• صندوق تامین خسارت های بدنی: در شرایطی که راننده مقصر فاقد گواهینامه، توانایی مالی برای پرداخت دیه را نداشته باشد، صندوق تامین خسارت های بدنی وارد عمل شده و دیه را پرداخت می کند. البته این صندوق نیز مبلغ پرداختی را در ادامه از راننده مقصر بازپس خواهد گرفت.

گواهینامه منقضی شده یا تمدید نشده: تفاوت با نداشتن گواهینامه

برخلاف تصور بسیاری، رانندگی با گواهینامه منقضی شده، با رانندگی بدون گواهینامه کاملاً متفاوت است و پیامدهای قانونی و بیمه ای کمتری دارد.

اگر گواهینامه شما معتبر بوده اما تاریخ انقضای آن گذشته و شما نسبت به تمدید آن اقدام نکرده اید، در صورت توقف توسط پلیس یا وقوع تصادف، صرفاً مشمول جریمه نقدی برای عدم تمدید به موقع خواهید شد و مجازات های سنگین رانندگی بدون گواهینامه (حبس یا حق بازیافت بیمه) شامل حال شما نمی شود.

در خصوص بیمه، دیوان عدالت اداری طی آرای متعددی تأکید کرده است که شرکت های بیمه در صورت منقضی شدن گواهینامه راننده مقصر، نمی توانند خسارت های وارده به شخص ثالث را از وی بازیافت کنند، مشروط بر اینکه راننده در زمان وقوع حادثه، دارای صلاحیت رانندگی (یعنی مهارت لازم) بوده باشد. بنابراین، بیمه خسارت را به طور کامل و بدون حق بازیافت پرداخت خواهد کرد. این تفاوت مهم به این دلیل است که فرد دارای گواهینامه منقضی شده، مهارت رانندگی را کسب کرده و صرفاً در یک فرآیند اداری کوتاهی کرده است، نه اینکه به طور کلی فاقد صلاحیت باشد.

مسئولیت مالک خودرو: عواقب در اختیار قرار دادن وسیله به فرد فاقد گواهینامه

مسئولیت های قانونی رانندگی بدون گواهینامه، فقط متوجه راننده نیست و می تواند دامن گیر مالک خودرو نیز شود. اگر مالک خودرویی، وسیله نقلیه خود را (به صورت عمدی و با آگاهی) در اختیار فردی قرار دهد که فاقد گواهینامه است، از نظر قانون مسئولیت خواهد داشت. در این حالت، مالک خودرو نیز می تواند شریک جرم تلقی شده و تحت پیگرد قانونی قرار گیرد. این مسئولیت در مورد قرار دادن خودرو در اختیار افراد زیر ۱۸ سال، از حساسیت بیشتری برخوردار است و والدین یا سرپرستان قانونی، باید نسبت به این موضوع هوشیار باشند.

راه های قانونی و مسئولانه برای رانندگی ایمن

با توجه به تمامی خطرات و عواقب قانونی، مالی و جانی رانندگی بدون گواهینامه، بدیهی است که بهترین و تنها راه منطقی، حرکت در مسیر قانونی برای کسب این صلاحیت است. این بخش به شما کمک می کند تا با آگاهی از مسیرهای صحیح، به یک راننده ایمن و مسئول تبدیل شوید.

فرآیند قانونی اخذ گواهینامه رانندگی: مسیری برای رانندگی مطمئن

اخذ گواهینامه رانندگی، یک فرآیند استاندارد و تعریف شده است که مراحل زیر را در بر می گیرد:

1. ثبت نام در آموزشگاه رانندگی: اولین گام، ثبت نام در یکی از آموزشگاه های معتبر رانندگی و ارائه مدارک لازم (شامل مدارک شناسایی و معاینات پزشکی).
2. کلاس های تئوری: گذراندن دوره های آموزشی تئوری که شامل آشنایی با قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی، تابلوها، علائم و نکات ایمنی است.
3. آزمون تئوری (آیین نامه): پس از اتمام کلاس ها، شرکت در آزمون تئوری برای سنجش دانش نظری.
4. کلاس های عملی (شهری): در صورت موفقیت در آزمون تئوری، شروع کلاس های عملی رانندگی با مربیان مجرب.
5. آزمون عملی (شهری): پس از کسب مهارت های لازم، شرکت در آزمون عملی رانندگی با حضور افسر راهنمایی و رانندگی.

مزایای آموزش صحیح و قانونی، فقط به گرفتن یک کارت پلاستیکی محدود نمی شود. این فرآیند به شما کمک می کند تا با اصول ایمنی، تکنیک های صحیح رانندگی و مواجهه با موقعیت های مختلف آشنا شوید، اعتماد به نفس لازم را کسب کنید و در نهایت، به یک راننده مسئول و ایمن تبدیل گردید.

رانندگی آموزشی در محیط های کنترل شده: کجا و چگونه مجاز است؟

برای افرادی که هنوز گواهینامه نگرفته اند اما قصد یادگیری و تمرین رانندگی را دارند، امکان انجام این کار در محیط های کاملاً کنترل شده وجود دارد، اما با محدودیت های جدی:

• ملک شخصی: رانندگی در ملک شخصی، مانند حیاط بزرگ، باغ یا محوطه خصوصی، با رضایت مالک و بدون حضور در معابر عمومی، مجاز است.
• پیست های مجاز رانندگی: برخی شهرها دارای پیست های اختصاصی برای آموزش رانندگی هستند که می توانید در این محیط های کنترل شده، تحت نظارت مربی یا فرد دارای گواهینامه معتبر، تمرین کنید.
• حضور فرد دارای گواهینامه: در تمامی این موارد، اکیداً توصیه می شود که یک فرد دارای گواهینامه معتبر و با تجربه، به عنوان ناظر و مربی در کنار شما حضور داشته باشد.

اما باید تاکید کرد که این نوع رانندگی آموزشی، هرگز در معابر عمومی، خیابان ها، جاده ها یا حتی کوچه های خلوت، مجاز نیست و در صورت مشاهده توسط پلیس، فرد خاطی با مجازات های رانندگی بدون گواهینامه مواجه خواهد شد.

استثنائات رانندگی بدون گواهینامه: شرایط اضطراری

قانون گذار، در موارد بسیار نادر و استثنائی، رانندگی بدون گواهینامه را تا حدودی توجیه پذیر می داند. این شرایط، تنها زمانی قابل پذیرش است که وضعیت اضطرار شدید و مرگ و زندگی وجود داشته باشد و هیچ راه حل جایگزینی در دسترس نباشد.

مثال بارز این شرایط، انتقال فوری یک مصدوم بدحال به بیمارستان در شرایطی که اورژانس (۱۱۵) در دسترس نیست و راننده دارای گواهینامه نیز در محل حضور ندارد. در چنین موقعیتی، فردی که برای نجات جان مصدوم، اقدام به رانندگی بدون گواهینامه می کند، می تواند در دادگاه، از خود دفاع کند. اما حتی در این حالت نیز، نیاز به اثبات دقیق شرایط اضطراری و عدم دسترسی به راهکارهای جایگزین در دادگاه خواهد بود و این به معنای سلب کامل مسئولیت نیست، بلکه می تواند در تخفیف مجازات موثر باشد.

همواره توصیه می شود در شرایط اضطراری، ابتدا با نیروهای امدادی تماس گرفته شود و تنها در صورت عدم وجود هرگونه راه چاره، و با رعایت نهایت احتیاط، اقدام به رانندگی کرد.

اهمیت بیمه شخص ثالث: پوششی ضروری برای همه رانندگان

با توجه به ریسک های بالای رانندگی و احتمال وقوع تصادف، داشتن بیمه شخص ثالث برای تمامی وسایل نقلیه موتوری، اجباری است. این بیمه، حتی برای رانندگان دارای گواهینامه، نقش حیاتی در جبران خسارت های احتمالی جانی و مالی وارده به اشخاص ثالث دارد. پوشش بیمه شخص ثالث، آرامش خاطر را برای راننده فراهم می کند که در صورت وقوع حادثه ناخواسته، مسئولیت های مالی سنگین بر دوش او نخواهد افتاد.

انتخاب و خرید بیمه شخص ثالث از یک شرکت معتبر، نه تنها یک الزام قانونی است، بلکه یک تصمیم هوشمندانه برای محافظت از خود و دیگران در برابر پیامدهای غیرمنتظره حوادث رانندگی محسوب می شود.

نتیجه گیری

رانندگی بدون گواهینامه، خواه به دلیل نداشتن مهارت، سهل انگاری در تمدید، یا عدم تطابق گواهینامه با وسیله نقلیه، عملی پرخطر و غیرقانونی است که پیامدهای گسترده ای در پی دارد. این پیامدها شامل مجازات های حبس و جزای نقدی، توقیف وسیله نقلیه، ثبت سوابق کیفری، و در صورت وقوع تصادف، مسئولیت های مالی سنگین از جمله بازپرداخت خسارت توسط بیمه به راننده مقصر فاقد گواهینامه است.

برای حفظ امنیت جانی و مالی خود و تمامی افراد حاضر در جاده ها، رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی و اخذ گواهینامه معتبر و متناسب با وسیله نقلیه، امری ضروری است. این مسیر قانونی، نه تنها از شما در برابر مجازات ها محافظت می کند، بلکه با آموزش صحیح، مهارت و اعتماد به نفس لازم برای رانندگی ایمن را نیز برایتان به ارمغان می آورد. با تصمیم گیری مسئولانه، می توان از بروز بسیاری از حوادث و مشکلات پیشگیری کرد و سفری مطمئن تر را برای خود و دیگران رقم زد.

سوالات متداول

جریمه نقدی رانندگی بدون گواهینامه در سال ۱۴۰۳ چقدر است؟

بر اساس قوانین جاری، رانندگی بدون گواهینامه برای بار اول می تواند با جزای نقدی تا یک میلیون ریال (۱۰۰ هزار تومان) همراه باشد. البته این مبلغ و نحوه اعمال آن بستگی به نظر مرجع قضایی دارد و ممکن است در موارد خاص یا تکرار جرم، افزایش یابد.

آیا رانندگی بدون گواهینامه می تواند منجر به حبس شود؟

بله، رانندگی بدون گواهینامه برای بار اول، حبس تعزیری تا دو ماه را به دنبال دارد که البته اغلب به جزای نقدی تبدیل می شود. اما در صورت تکرار جرم، مجازات حبس تعزیری از دو تا شش ماه بوده و احتمال تبدیل آن به جزای نقدی بسیار کمتر است.

در صورت تصادف بدون گواهینامه، آیا بیمه خسارت مرا پرداخت می کند؟

بیمه شخص ثالث خسارات جانی و مالی وارده به اشخاص ثالث (زیان دیدگان) را پرداخت می کند، حتی اگر راننده مقصر فاقد گواهینامه باشد. اما بیمه حق بازیافت (بازپس گیری) تمامی مبلغ پرداختی را از راننده مقصر فاقد گواهینامه دارد. همچنین، خسارت جانی به خود راننده مقصر فاقد گواهینامه از محل بیمه حوادث راننده پرداخت نخواهد شد.

اگر گواهینامه ام را گم کرده باشم و تصادف کنم، چه تفاوتی با نداشتن گواهینامه دارد؟

گم شدن گواهینامه معتبر، با نداشتن گواهینامه از نظر قانونی متفاوت است. در صورت گم شدن گواهینامه (با داشتن اعتبار زمانی)، شما باید برای دریافت گواهینامه المثنی اقدام کنید. در صورت وقوع تصادف، اگر گواهینامه شما در زمان حادثه معتبر بوده باشد، بیمه خسارت را بدون حق بازیافت پرداخت می کند و شما فقط ممکن است به دلیل همراه نداشتن مدرک، جریمه شوید.

چه سنی برای گرفتن گواهینامه رانندگی در ایران لازم است؟

حداقل سن قانونی برای اخذ گواهینامه رانندگی (پایه سوم) در ایران ۱۸ سال تمام است. برای گواهینامه های دیگر مانند پایه دوم، پایه یکم، یا ویژه، شرایط سنی بالاتری لازم است.

آیا می توان در ملک شخصی بدون گواهینامه رانندگی کرد؟

بله، رانندگی در ملک شخصی یا محوطه های کاملاً خصوصی که معبر عمومی محسوب نمی شوند و هیچ ارتباطی با خیابان ها یا جاده ها ندارند، بدون گواهینامه مجاز است. اما هرگونه تردد در معابر عمومی، حتی کوچه های خلوت، نیازمند داشتن گواهینامه است.

مسئولیت والدین در قبال رانندگی بدون گواهینامه فرزندان زیر ۱۸ سال چیست؟

والدین یا سرپرستان قانونی که با آگاهی خودروی خود را در اختیار فرزندان زیر ۱۸ سال و فاقد گواهینامه قرار دهند، می توانند شریک جرم تلقی شده و از نظر قانونی مسئول شناخته شوند.

آیا رانندگی بدون گواهینامه با موتور سیکلت، مجازات متفاوتی دارد؟

خیر، مجازات رانندگی بدون گواهینامه برای موتورسیکلت، تفاوتی با رانندگی بدون گواهینامه با خودرو ندارد. قوانین ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی و ماده ۱۰ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی برای هر دو نوع وسیله نقلیه موتوری اعمال می شود.