جرم تخریب درجه چند است؟

جرم تخریب، بسته به نوع مال تخریب شده، میزان خسارت وارده و شیوه ارتکاب جرم، در درجات مختلفی از مجازات های تعزیری قرار می گیرد. این درجه بندی که از درجه ۷ برای خسارات جزئی آغاز شده و تا درجه ۵ برای موارد شدیدتر امتداد می یابد، برای درک پیامدهای قانونی و شدت جرم تخریب ضروری است.

شناخت دقیق درجه مجازات جرم تخریب یکی از مباحث حقوقی اساسی است که هم برای افراد عادی و هم برای متخصصین حقوقی اهمیت فراوانی دارد. این اهمیت نه تنها به دلیل تأثیر مستقیم بر سرنوشت متهمین و شاکیان است، بلکه به واسطه ارتباط آن با صلاحیت مراجع قضایی، امکان استفاده از نهادهای ارفاقی مانند تعلیق و تخفیف مجازات، و همچنین محدودیت های حقوق اجتماعی، جنبه های گوناگونی پیدا می کند. با توجه به آخرین تغییرات و اصلاحات قانونی، به ویژه قانون کاهش مجازات حبس تعزیری و اصلاحات ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی در سال ۱۴۰۳، درک به روز از این درجه بندی حیاتی است. در این مقاله تلاش شده است تا با رویکردی جامع و تحلیلی، تمامی ابعاد مربوط به درجه بندی انواع جرم تخریب، از اموال خصوصی گرفته تا دولتی و اسناد، به تفصیل شرح داده شود تا مرجعی کامل و قابل اعتماد در این زمینه فراهم آید.

جرم تخریب چیست؟ (تعاریف و ارکان)

جرم تخریب از جمله جرایمی است که مستقیماً به حق مالکیت افراد و نظم عمومی خدشه وارد می کند. درک ابعاد مختلف این جرم، از تعریف تا ارکان تشکیل دهنده آن، برای شناخت صحیح مجازات و درجه بندی آن ضروری است.

تعریف لغوی و حقوقی تخریب

واژه «تخریب» در لغت به معنای ویران کردن، خراب کردن یا از بین بردن است. در اصطلاح حقوقی، جرم تخریب به هرگونه عمل عمدی گفته می شود که منجر به نابودی، وارد آوردن خسارت یا از بین بردن مال متعلق به دیگری شود. این جرم در دسته جرایم علیه اموال و مالکیت قرار می گیرد و هدف آن حمایت از حق مالکیت افراد و جلوگیری از دست درازی به اموال دیگران است. مهم نیست مال تخریب شده منقول باشد یا غیرمنقول؛ آنچه اهمیت دارد، تعرض به حق مالکیت و وارد آمدن ضرر به مال دیگری است.

ارکان تشکیل دهنده جرم تخریب

برای اینکه یک عمل «جرم تخریب» تلقی شود، لازم است سه رکن اساسی جرم — عنصر قانونی، عنصر مادی و عنصر معنوی — همزمان وجود داشته باشند. فقدان هر یک از این ارکان، مانع از تحقق جرم تخریب خواهد شد.

عنصر قانونی

عنصر قانونی جرم تخریب، همانند سایر جرایم، به اصلی به نام «اصل قانونی بودن جرم و مجازات» بازمی گردد. این اصل بیان می کند که هیچ عملی جرم محسوب نمی شود و هیچ مجازاتی اعمال نمی گردد، مگر آنکه قبلاً در قانون پیش بینی شده باشد. در خصوص جرم تخریب، مواد ۶۷۷ تا ۶۸۶ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) به همراه قانون کاهش مجازات حبس تعزیری (مصوب ۱۳۹۹) و اصلاحات مربوطه، مستند قانونی این جرم را تشکیل می دهند. این مواد، حالات مختلف تخریب و مجازات های مربوط به هر کدام را مشخص کرده اند که برای تعیین درجه مجازات، ملاک عمل قرار می گیرند.

عنصر مادی

عنصر مادی، جنبه عینی و بیرونی جرم است و شامل رفتار فیزیکی مرتکب، موضوع جرم و نتیجه حاصل از آن می شود.

• رفتار فیزیکی: این عنصر عمدتاً به صورت «فعل مثبت» یعنی انجام یک عمل مخرب بروز می کند. مثلاً، شکستن شیشه، پاره کردن سند، یا سوزاندن یک شیء. در موارد بسیار استثنایی و نادر، ترک فعل (یعنی عدم انجام کاری که منجر به تخریب می شود) نیز ممکن است مصداق عنصر مادی قرار گیرد؛ مانند باغبانی که با هدف خشک کردن و از بین بردن درختان، عمداً از آبیاری آن ها خودداری کند.
• موضوع جرم: مال تخریب شده باید «متعلق به غیر» باشد. این مال می تواند از انواع مختلفی نظیر منقول (خودرو، کتاب)، غیرمنقول (خانه، زمین)، اسناد و نوشته ها، حیوانات یا هر چیز با ارزش اقتصادی باشد. نکته مهم این است که اگر کسی مال خود را تخریب کند، مرتکب جرم تخریب نشده است، هرچند ممکن است از نظر اخلاقی یا در صورت وجود حقوق دیگران، مسئولیت های دیگری داشته باشد.
• ورود خسارت یا از بین بردن مال: برای تحقق جرم تخریب، لازم است که به مال خسارت وارد شود یا مال به کلی از بین برود. خسارت می تواند شامل آسیب دیدگی جزئی مال نیز باشد و نیازی به نابودی کامل آن نیست. به عنوان مثال، پاره کردن یک لباس، حتی اگر بخش کوچکی باشد، تخریب محسوب می شود.
• لزوم وجود رابطه سببیت: میان رفتار فیزیکی مرتکب و ورود خسارت یا از بین رفتن مال، باید رابطه سببیت وجود داشته باشد. یعنی خسارتی که به مال وارد شده، مستقیماً ناشی از عمل مرتکب باشد. اگر خسارت به دلیل دیگری و بدون ارتباط با فعل متهم باشد، جرم تخریب محقق نمی شود.

عنصر معنوی (روانی)

عنصر معنوی به قصد و نیت مرتکب برمی گردد و شامل آگاهی و اراده او در انجام جرم است. این عنصر خود به چند بخش تقسیم می شود:

• قصد عام (عمد در انجام فعل): به این معنی که مرتکب، انجام عمل فیزیکی تخریب (مثلاً شکستن یا پاره کردن) را به صورت ارادی و آگاهانه انجام داده است، نه به صورت سهوی یا غیرارادی.
• قصد خاص (قصد اضرار یا تخریب): علاوه بر قصد عام، مرتکب باید قصد و نیت وارد آوردن خسارت یا از بین بردن مال را نیز داشته باشد. اگر عملی به صورت عمدی انجام شود اما قصد خسارت زدن به مال دیگری وجود نداشته باشد، جرم تخریب محقق نمی شود.
• علم مرتکب به تعلق مال به غیر: مرتکب باید بداند که مالی که قصد تخریب آن را دارد، متعلق به خودش نیست و به شخص دیگری تعلق دارد. اگر متهم تصور کند که مال متعلق به اوست و سپس اقدام به تخریب آن کند، عنصر معنوی ناقص است و جرم تخریب محقق نخواهد شد. البته اگر در زمان رسیدگی، ادعای مالکیت او صحیح نباشد، باید مسئولیت های مدنی را بپذیرد.

مفهوم و اهمیت «درجه بندی مجازات های تعزیری» (ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی)

درجه بندی مجازات های تعزیری یکی از مهم ترین تحولات در نظام کیفری ایران است که به موجب ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، در نظر گرفته شده است. این درجه بندی، مجازات ها را از شدت زیاد به کم، در هشت درجه طبقه بندی می کند و هر درجه شامل حبس، جزای نقدی و سایر مجازات های تبعی می شود. هدف اصلی از این طبقه بندی، ایجاد شفافیت و نظام مندی در تعیین مجازات ها و همچنین فراهم آوردن امکان اعمال سیاست های کیفری هدفمند است.

شناخت این درجات از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا تأثیرات گسترده ای بر جنبه های مختلف یک پرونده کیفری دارد. در ادامه به تفصیل به این تأثیرات و حدود کلی هر درجه می پردازیم:

قانون مجازات اسلامی، درجات هشت گانه مجازات تعزیری را به شرح زیر تعیین کرده است:

1. درجه ۱: حبس بیش از ۲۵ سال، جزای نقدی بیش از یک میلیارد ریال، مصادره کل اموال، انحلال شخص حقوقی.
2. درجه ۲: حبس بیش از ۱۵ تا ۲۵ سال، جزای نقدی بیش از ۵۰۰ میلیون تا یک میلیارد ریال.
3. درجه ۳: حبس بیش از ۱۰ تا ۱۵ سال، جزای نقدی بیش از ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلیون ریال.
4. درجه ۴: حبس بیش از ۵ تا ۱۰ سال، جزای نقدی بیش از ۱۰۰ تا ۲۵۰ میلیون ریال، انفصال دائم از خدمات دولتی و عمومی.
5. درجه ۵: حبس بیش از ۲ تا ۵ سال، جزای نقدی بیش از ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون ریال، محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از ۵ تا ۱۵ سال، ممنوعیت دائم از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی، ممنوعیت دائم از دعوت به همکاری با نهادهای عمومی و دولتی.
6. درجه ۶: حبس بیش از ۶ ماه تا ۲ سال، جزای نقدی بیش از ۲۰ تا ۵۰ میلیون ریال، شلاق ۷۴ ضربه، محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از ۶ ماه تا ۵ سال، انتشار حکم قطعی.
7. درجه ۷: حبس از ۹۱ روز تا ۶ ماه، جزای نقدی بیش از ۱۰ تا ۲۰ میلیون ریال، شلاق از ۱۱ تا ۳۰ ضربه، محرومیت از حقوق اجتماعی تا ۶ ماه.
8. درجه ۸: حبس تا ۳ ماه، جزای نقدی تا ۱۰ میلیون ریال، شلاق تا ۱۰ ضربه.

بر اساس تبصره ۳ ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی، جزای نقدی نسبی، همیشه مجازات درجه ۷ محسوب می شود، مگر اینکه در قانون به صورت دیگری تعیین شده باشد. این نکته در تعیین درجه مجازات برخی جرایم تخریب از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

تأثیر درجه مجازات بر جنبه های مختلف حقوقی:

• صلاحیت دادگاه رسیدگی کننده: درجه مجازات مستقیماً بر صلاحیت دادگاه رسیدگی کننده تأثیر می گذارد. به طور کلی، جرایم با مجازات های شدیدتر (درجات پایین تر عددی مانند ۱ تا ۴) معمولاً در دادگاه های کیفری یک رسیدگی می شوند، در حالی که جرایم با مجازات های سبک تر (درجات بالاتر عددی مانند ۵ تا ۸) در دادگاه های کیفری دو مورد بررسی قرار می گیرند.
• امکان تعلیق، تخفیف، آزادی مشروط و سایر نهادهای ارفاقی: اعمال نهادهای ارفاقی مانند تعلیق اجرای مجازات، تخفیف مجازات، یا آزادی مشروط، اغلب محدود به جرایمی است که دارای درجات خاصی از مجازات هستند. به عنوان مثال، در برخی موارد، امکان تعلیق یا تخفیف مجازات برای جرایم با مجازات های سنگین تر کمتر یا با شرایط سخت تری همراه است.
• ممنوعیت از حقوق اجتماعی: برخی از درجات مجازات تعزیری، به خصوص از درجه ۵ به پایین، به صورت خودکار یا بنا به تشخیص قاضی، منجر به ممنوعیت از برخی حقوق اجتماعی می شوند. این ممنوعیت ها می تواند شامل مواردی نظیر محرومیت از حق انتخاب شدن، استخدام در نهادهای دولتی، یا تأسیس شرکت باشد.

بر اساس تبصره ۳ ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی، جزای نقدی نسبی، همیشه مجازات درجه ۷ محسوب می شود، مگر اینکه در قانون به صورت دیگری تعیین شده باشد. این نکته در تعیین درجه مجازات برخی جرایم تخریب از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

جرم تخریب درجه چند است؟ بررسی انواع تخریب و درجه مجازات آن ها

حال که با مفهوم جرم تخریب و اهمیت درجه بندی مجازات ها آشنا شدیم، به بررسی اختصاصی انواع مختلف جرم تخریب و درجه مجازات تعیین شده برای هر کدام، با استناد به آخرین اصلاحات قانونی، می پردازیم.

الف) تخریب اموال اشخاص خصوصی (ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی با اصلاحات ۱۴۰۳/۰۳/۳۰)

ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی به تخریب عمدی اموال منقول و غیرمنقول اشخاص خصوصی می پردازد. مجازات این جرم با توجه به میزان خسارت وارده، متفاوت است.

حالت اول: میزان خسارت وارده ۳۳۰ میلیون ریال یا کمتر

در صورتی که ارزش خسارت وارده ناشی از تخریب عمدی اموال خصوصی، تا سقف ۳۳۰ میلیون ریال (۳۳ میلیون تومان) باشد، مجازات تعیین شده برای مرتکب، پرداخت جزای نقدی تا دو برابر معادل خسارت وارده خواهد بود.
درجه مجازات: درجه ۷ تعزیری. این درجه بندی با استناد به تبصره ۳ ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی که بیان می دارد جزای نقدی نسبی همواره مجازات درجه ۷ محسوب می شود، و همچنین رأی وحدت رویه شماره ۷۵۹ هیئت عمومی دیوان عالی کشور و قانون کاهش مجازات حبس تعزیری (مصوب ۱۳۹۹) که مجازات حبس را در این موارد به جزای نقدی تبدیل کرده، صورت می گیرد.

• قابل گذشت بودن جرم: بله، این جرم از جرایم قابل گذشت است و با رضایت شاکی خصوصی، تعقیب کیفری متوقف خواهد شد.
• صلاحیت رسیدگی: دادگاه کیفری ۲ (این دادگاه مستقیماً و بدون نیاز به صدور کیفرخواست از سوی دادسرا، به پرونده رسیدگی می کند).

حالت دوم: میزان خسارت وارده بیشتر از ۳۳۰ میلیون ریال

اگر میزان خسارت وارده به اموال خصوصی، از ۳۳۰ میلیون ریال فراتر رود، مجازات جرم تخریب، تحمل حبس از سه ماه تا یک سال و شش ماه است.
درجه مجازات: درجه ۶ تعزیری. این درجه با توجه به محدوده حبس تعیین شده در ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی (حبس بیش از ۶ ماه تا ۲ سال برای درجه ۶) مشخص می شود.

• قابل گذشت بودن جرم: بله، در این حالت نیز جرم تخریب قابل گذشت محسوب می شود.
• صلاحیت رسیدگی: دادگاه کیفری ۲.

ب) تخریب با استفاده از مواد منفجره (ماده ۶۷۸ قانون مجازات اسلامی)

این ماده به حالتی از تخریب می پردازد که در آن مرتکب، از مواد منفجره برای از بین بردن یا تخریب اموال (اعم از عمومی یا خصوصی) استفاده می کند. استفاده از مواد منفجره به عنوان یک عامل تشدیدکننده، مجازات را به صورت قابل توجهی افزایش می دهد و ارتباطی به میزان خسارت وارده ندارد.

مجازات این نوع تخریب، حبس از دو تا پنج سال است.
درجه مجازات: درجه ۵ تعزیری. با توجه به ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی، حبس بیش از دو تا پنج سال در درجه ۵ تعزیری قرار می گیرد.

• قابل گذشت بودن جرم: خیر، این جرم غیرقابل گذشت است و حتی با رضایت شاکی خصوصی، جنبه عمومی جرم همچنان پیگیری و مجازات خواهد شد.
• صلاحیت رسیدگی: دادگاه کیفری ۲.

ج) تخریب اموال عمومی یا دولتی (مواد ۶۸۴ و ۶۸۵ قانون مجازات اسلامی)

تخریب اموال عمومی یا دولتی، به دلیل آسیب زدن به منافع جمعی و سرمایه های ملی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است و مجازات متفاوتی نسبت به تخریب اموال خصوصی دارد.

• ماده ۶۸۴ (تخریب، حریق در اموال دولتی، عمومی، شهرداری): اگر کسی عمداً اشیاء، ابنیه و اماکن عمومی، دولتی، شهرداری، مذهبی یا متعلق به بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی را تخریب کند، آتش بزند یا از کار بیندازد، به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم می شود.
• ماده ۶۸۵ (تخریب وسایل و تأسیسات مورد استفاده عمومی): این ماده شامل تخریب لوله های آب، گاز، سیم های برق، تلفن، دستگاه های مخابراتی، تأسیسات پستی، راه آهن، کشتی، هواپیما و امثال آن است که مورد استفاده عمومی قرار می گیرد. مجازات آن نیز حبس از شش ماه تا سه سال است.

درجه مجازات هر دو حالت (مواد ۶۸۴ و ۶۸۵): درجه ۵ تعزیری. بر اساس ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی، مجازات حبس از شش ماه تا سه سال در محدوده درجه ۵ تعزیری قرار می گیرد.

• قابل گذشت بودن جرم: خیر، تخریب اموال عمومی یا دولتی، جرمی غیرقابل گذشت محسوب می شود.
• صلاحیت رسیدگی: دادگاه کیفری ۲.

د) تخریب اسناد، نوشته ها و اشیاء متعلق به دیگری (ماده ۶۸۲ قانون مجازات اسلامی)

این ماده به تخریب اسناد، نوشته ها، اوراق یا اشیایی می پردازد که برای شخص متضرر دارای ارزش مادی یا معنوی هستند و ارتکاب این فعل منجر به اضرار به غیر شود.

مجازات: حبس از سه ماه تا یک سال و شش ماه.
درجه مجازات: درجه ۶ تعزیری. این مجازات نیز بر اساس محدوده حبس تعیین شده در ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی، در درجه ۶ تعزیری قرار می گیرد.

• قابل گذشت بودن جرم: بله، این جرم از جرایم قابل گذشت است.
• صلاحیت رسیدگی: دادگاه کیفری ۲.

ه) سایر جرائم مرتبط با تخریب

قانون مجازات اسلامی به جز موارد فوق، حالات دیگری از تخریب را نیز پیش بینی کرده است که به اختصار به برخی از آن ها و درجه مجازات احتمالی شان اشاره می شود:

• ماده ۶۷۹ (قطع و از بین بردن درختان): مجازات حبس از ۶ ماه تا ۳ سال یا جزای نقدی از ۳۰ تا ۱۸۰ میلیون ریال. (با توجه به حبس، می تواند درجه ۵ یا ۶ باشد، و با توجه به جزای نقدی، می تواند درجه ۶ باشد)
• ماده ۶۸۰ (از بین بردن اسناد دولتی): مجازات حبس از ۱ تا ۱۰ سال (درجه ۴ یا ۵ تعزیری)
• ماده ۶۸۱ (قلع و قمع بنای غیر): مجازات حبس از ۱ ماه تا ۶ ماه (درجه ۷ تعزیری)

این موارد نیز هر یک دارای شرایط و مجازات های خاص خود هستند که باید با توجه به متن دقیق قانون و شرایط پرونده، درجه مجازاتشان تعیین شود.

نکات حقوقی مهم و کاربردی در خصوص جرم تخریب

در کنار شناخت درجات مجازات جرم تخریب، آگاهی از برخی نکات حقوقی و کاربردی، برای درک کامل این جرم و نحوه رسیدگی به آن ضروری است. این نکات به افراد درگیر در پرونده ها یا علاقه مندان به مسائل حقوقی کمک می کند تا با دیدی جامع تر به موضوع نگاه کنند.

1. نقش و تأثیر «قانون کاهش مجازات حبس تعزیری» بر مجازات ها و درجه بندی:

   قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹، تأثیر چشمگیری بر بسیاری از جرایم از جمله تخریب داشته است. این قانون در مواردی منجر به تبدیل مجازات حبس به جزای نقدی و یا کاهش میزان حبس شده است. به عنوان مثال، در ماده ۶۷۷، اگر میزان خسارت وارده ۳۳۰ میلیون ریال یا کمتر باشد، مجازات به جزای نقدی نسبی (که معادل درجه ۷ تعزیری است) تبدیل شده است. این تغییرات، در تعیین درجه مجازات و به تبع آن، در صلاحیت دادگاه و امکان اعمال نهادهای ارفاقی، نقش کلیدی ایفا می کند و توجه به آخرین اصلاحات قانونی برای حقوق دانان ضروری است.

2. نحوه برآورد میزان خسارت:

   تعیین میزان دقیق خسارت در جرایم تخریب، به ویژه در مواردی که مجازات به آن وابسته است (مانند ماده ۶۷۷)، از اهمیت بالایی برخوردار است. برآورد خسارت می تواند به روش های مختلفی انجام شود:

   • کارشناسی رسمی: در بسیاری از موارد، دادگاه یا دادسرا از نظر کارشناسان رسمی دادگستری در رشته های مرتبط (مثلاً کارشناس وسایل نقلیه، ابنیه یا اسناد) برای تعیین دقیق میزان خسارت بهره می برد.
   • توافق طرفین: در صورتی که شاکی و متهم بر سر میزان خسارت به توافق برسند و این توافق منطقی و مستند باشد، می تواند مورد قبول مرجع قضایی قرار گیرد.
   • استعلام و سایر روش ها: در موارد خاص، ممکن است از استعلام از اتحادیه ها، اصناف یا فاکتورها و اسناد مالی برای تعیین ارزش مال تخریب شده استفاده شود.
3. صلاحیت رسیدگی دادسرا و دادگاه کیفری:

   بر اساس قانون، عمده جرایم تخریب (درجات ۵، ۶ و ۷) در صلاحیت رسیدگی مستقیم دادگاه کیفری ۲ قرار دارند. این بدان معناست که در این موارد، دادسرا صرفاً وظیفه انجام تحقیقات مقدماتی را بر عهده دارد و در نهایت پرونده را برای رسیدگی و صدور حکم به دادگاه کیفری ۲ ارسال می کند و نیازی به صدور کیفرخواست نیست. البته در برخی موارد نادر که تخریب منجر به مجازات های سنگین تر (مثلاً درجه ۴) شود، ممکن است صلاحیت دادگاه کیفری یک مطرح گردد، اما در اغلب موارد تخریب، دادگاه کیفری ۲ مرجع رسیدگی کننده است.

4. اهمیت گذشت شاکی و تفاوت جنبه خصوصی و عمومی جرم:

   بسیاری از جرایم تخریب (مانند موارد ماده ۶۷۷ و ۶۸۲) «قابل گذشت» محسوب می شوند. این بدان معناست که با رضایت و گذشت شاکی خصوصی، تعقیب کیفری و اجرای مجازات متوقف می گردد. اما در مواردی مانند تخریب با مواد منفجره (ماده ۶۷۸) یا تخریب اموال عمومی و دولتی (مواد ۶۸۴ و ۶۸۵)، جرم «غیرقابل گذشت» است. در این جرایم، حتی با رضایت شاکی خصوصی، جنبه عمومی جرم همچنان باقی است و دادگاه موظف به صدور حکم و اجرای مجازات خواهد بود، مگر اینکه قانونگذار صراحتاً در آن موارد نیز جنبه عمومی را منسوخ کرده باشد.

5. مبحث «قرار اناطه» در صورت ادعای مالکیت از سوی متهم:

   گاهی اوقات متهم در دفاع از خود ادعا می کند که مال تخریب شده متعلق به او بوده است و نه شخص شاکی. در چنین شرایطی، اگر اثبات مالکیت متهم مستلزم رسیدگی در دادگاه حقوقی باشد، مرجع کیفری (دادگاه یا دادسرا) می تواند «قرار اناطه» صادر کند. با صدور این قرار، رسیدگی به پرونده کیفری تا زمان تعیین تکلیف نهایی در دادگاه حقوقی (در مورد مالکیت مال) به حالت تعلیق درمی آید. پس از صدور رأی قطعی در دادگاه حقوقی، پرونده کیفری مجدداً به جریان می افتد. البته این قاعده در مورد اموال منقول یا در صورت ارائه سند رسمی مالکیت توسط متهم، کمتر کاربرد دارد، زیرا اصل بر صحت ادعای متصرف یا دارنده سند است.

نوع جرم تخریب	ماده قانونی	مجازات	درجه مجازات	قابل گذشت بودن	صلاحیت رسیدگی
تخریب اموال خصوصی (خسارت تا ۳۳۰ میلیون ریال)	ماده ۶۷۷ ق.م.ا (اصلاحی ۱۴۰۳)	جزای نقدی تا دو برابر خسارت وارده	درجه ۷ تعزیری	بله	دادگاه کیفری ۲
تخریب اموال خصوصی (خسارت بیش از ۳۳۰ میلیون ریال)	ماده ۶۷۷ ق.م.ا (اصلاحی ۱۴۰۳)	حبس از سه ماه تا یک سال و شش ماه	درجه ۶ تعزیری	بله	دادگاه کیفری ۲
تخریب با مواد منفجره	ماده ۶۷۸ ق.م.ا	حبس از دو تا پنج سال	درجه ۵ تعزیری	خیر (غیرقابل گذشت)	دادگاه کیفری ۲
تخریب اموال عمومی یا دولتی	مواد ۶۸۴ و ۶۸۵ ق.م.ا	حبس از شش ماه تا سه سال	درجه ۵ تعزیری	خیر (غیرقابل گذشت)	دادگاه کیفری ۲
تخریب اسناد و نوشته ها	ماده ۶۸۲ ق.م.ا	حبس از سه ماه تا یک سال و شش ماه	درجه ۶ تعزیری	بله	دادگاه کیفری ۲

قانون کاهش مجازات حبس تعزیری (مصوب ۱۳۹۹) و اصلاحات ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی در سال ۱۴۰۳، به طور چشمگیری بر تعیین درجه و نوع مجازات جرم تخریب اموال خصوصی تأثیر گذاشته اند و مطالعه آخرین نسخ قوانین برای درک صحیح مجازات ها ضروری است.

نتیجه گیری

جرم تخریب، به عنوان یکی از جرایم شایع علیه اموال و مالکیت، دارای ابعاد و پیچیدگی های خاص خود در نظام حقوقی ایران است. تعیین درجه مجازات این جرم، که بر اساس نوع مال، میزان خسارت و نحوه ارتکاب جرم متفاوت است، نقش کلیدی در فرآیند قضایی و سرنوشت افراد دارد. از تخریب جزئی اموال خصوصی با مجازات درجه ۷ تعزیری (جزای نقدی نسبی) گرفته تا تخریب اموال عمومی یا استفاده از مواد منفجره که مجازات درجه ۵ تعزیری (حبس های طولانی تر) را در پی دارد، هر یک دارای شرایط و پیامدهای قانونی مجزایی هستند.

آگاهی از این درجه بندی ها، به خصوص با توجه به آخرین اصلاحات قانونی مانند قانون کاهش مجازات حبس تعزیری و تغییرات ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی در سال ۱۴۰۳، برای تمامی شهروندان، به ویژه کسانی که ممکن است به نوعی درگیر پرونده های تخریب شوند، ضروری است. همچنین، شناخت ارکان جرم، نحوه برآورد خسارت، و تفاوت جرایم قابل گذشت و غیرقابل گذشت، به درک عمیق تر این موضوع کمک می کند.

با توجه به جنبه های فنی و دقیق مباحث حقوقی، به شدت توصیه می شود در صورت مواجهه با هرگونه پرونده مربوط به جرم تخریب، چه در جایگاه شاکی و چه متهم، حتماً با یک وکیل متخصص در امور کیفری مشورت نمایید. مشاوره حقوقی می تواند شما را در مسیر صحیح قضایی راهنمایی کرده و از بروز اشتباهات احتمالی که ممکن است پیامدهای جبران ناپذیری داشته باشند، جلوگیری کند.