5 معلم از 5 دهه؛ از پرویز فنی زاده تا رضا عطاران 

آفتاب نیوز :

در دهه پنجاه مهم ترین شمایل معلم پرویز فنی زاده در «رگبار» بود و در اواخر این دهه فرامرز قریبیان در «جنگ اطهر» نقش معلم انقلابی را ایفا کرد. شاید بتوان گفت تنها در دهه شصت تعداد قابل توجهی کاراکتر معلم به فیلم های ایرانی راه پیدا کردند؛ از خسرو شکیبایی در فیلم «رابطه» تا هما روستا در فیلم «پرنده کوچک خوشبختی» و علی نصیریان در «جاده های سرد» و مجید مجیدی در فیلم «شنا در زمستان»، چند نمونه از پرداختن سینمای دهه شصت به شخصیت های معلمند. از دهه هفتاد از تعداد فیلم هایی که معلم ها در آنان نقش محوری ایفا می کردند، کاسته شد. آنچه پیش رو دارید مروری است بر 5معلم به یادماندنی سینمای ایران در طول 5دهه.

دهه پنجاه؛ آقای حکمتی (پرویز فنی زاده در فیلم «رگبار»)

به یادماندنی ترین تصویر معلم در سینمای قبل از انقلاب که معمولا عنایتی به حرفه معلمی نشان نمی داد. در فیلم «رگبار» آقای حکمتی معلمی است که به محله ای در جنوب شهر آمده است. مدرسه مهم ترین و محوری ترین لوکیشن فیلم «رگبار» است و فیلمساز تصویری دقیق و پرجزییات از فضای آموزشی مدارس در ابتدای دهه پنجاه ارایه می دهد. اداره کردن کلاسی شلوغ با پسربچه هایی شیطان مهم ترین مشکل آقای حکمتی در نیمه اول فیلم است. فیلم با علاقه مندی آقای حکمتی به عاطفه، خواهر یکی از دانش آموزان، وارد فضایی عاطفی می شود و درنهایت هم با انتقال از مدرسه و ترک محله به پایان می رسد. معمولا به انبوه تمثیل ها و استعاره ها در فیلم «رگبار» اشاره می شود و آنچه کمتر به آن توجه شده، تصویر ملموس معلمی است که نمی خواهد تن به آنچه هست بدهد. آقای حکمتی یکی از ملموس ترین غریبه هایی است که نویسنده و کارگردان «رگبار» در طول دوران فعالیت هنری اش آفریده است.

دهه60؛ بیژن امکانیان در «دبیرستان»

علی ناصری، معلم زیست شناسی در فیلم «دبیرستان» (1366) با ایفای نقش بیژن امکانیان، در دهه ای که تعداد زیادی از شخصیت های سینمای ایران معلم بودند، به چند دلیل شاخص و به یادماندنی است؛ معلمی که خود سابقه اعتیاد داشته و مثل بیشتر معلم های سینمای ایران در دهه شصت آرمانگراست و می کوشد شاگردانش را از دام اعتیاد بیرون بکشد. فیلم به عنوان ملودرامی تلخ، یکی از موفق ترین آثار سینمای ایران در دهه شصت است که سال66 سینمارو های زیادی را در شهرستان ها جذب سینما کرد. شخصیت سمپاتیک معلم و نحوه برخورد و تعاملش با شاگردان و چهره بیژن امکانیان به عنوان یکی از بازیگران مهم دهه شصت، تصویری از «دبیرستان» برای سینمارو های دهه شصت ساخت که دوست داشتنی و تاثیرگذار بود.

رامین پرچمی در «ضیافت» (1374)

رامین پرچمی در فیلم «ضیافت» تنها کسی از رفقای دبیرستانی است که از محله اش نمی رود و نخستین نفری هم هست که به کافه ماطاووس می آید تا به عهدی که سال ها پیش با رفقا بسته اند وفادار باشد. بین شخصیت های فیلم «ضیافت»، رامین پرچمی معلم است؛ معلمی که سطح زندگی اش از همه رفقا پایین تر است و ازدواج نکرده و راز علاقه اش به منیر خواهر عبد (پارسا پیروزفر) را هم مکتوم نگاه داشته است. در فیلمی که فرصت کافی برای پرداختن به همه حاضران در کافه ماطاووس ندارد و از نیمه دوم بیشتر بر علی یزدانی (فریبرز عرب نیا) و رامین (بهزاد خداویسی) متمرکز است، شخصیت رامین پرچمی به عنوان معلمی شریف بیشتر در یاد ها می ماند؛ معلمی که پاسدار رفاقت است و گذشته را فراموش نکرده است.

رضا عطاران در «ورود آقایان ممنوع» 1389

تصویری طنز آمیز از معلم در فیلمی کمدی که پرفروش و پرتماشاگر از کار درآمد. رضا عطاران در «ورود آقایان ممنوع» تصویری از معلم در سینمای ایران به نمایش می گذارد که مسبوق به سابقه نبود. مدیر یک مدرسه دخترانه خصوصی با ورود آقایان به مدرسه خود شدیداً مخالف است، اما وقتی دبیر شیمی دانش آموزان المپیادی به علت زایمان، شش ماه مرخصی می گیرد، مجبور می شود تا یک دبیر جایگزین به دبیرستان بیاورد؛ ولی تلاش وی برای یافتن دبیر المپیاد زن در میانه سال تحصیلی بی فایده است و وی مجبور است یک مرد را به عنوان تنها گزینه بپذیرد تا از رقابت المپیاد جا نماند، اما ورود این آقای معلم مجرد و بی دست وپا، و شیطنت دختران دانش آموز، و تجرد خانم مدیر جدی و بداخلاق که تا به حال خواستگاری نداشته، باعث ایجاد اتفاقات بسیار خنده داری می شود. دختران دانش آموز دست به یکی کرده و با کمک پدر یکی از دانش آموزان، اردویی را تدارک می بینند تا این دو مجرد میانسال را در روبه روی یکدیگر قرار دهند. رضا عطاران در «ورود آقایان ممنوع» یکی از بامزه ترین شخصیت های معلم سینمای ایران را ساخته است.

5 معلم از 5 دهه؛ از پرویز فنی زاده تا رضا عطاران