کودکان بی دفاع ترین مخاطبان رسانه هستند

در نشست همایش سواد رسانه ای مطرح شد؛

نخستین نشست پنجمین همایش سواد رسانه ای با عنوان «کودک و والدگری در فضای مجازی» برگزار شد.

به گزارش خبرنگار گروه پژوهش و دانش خبرگزاری علم و فناوری cmsd، در نخستین نشست پنجمین همایش سواد رسانه ای بهاره نصیری و محسن بنی هاشمی به بیان نظرات خود پرداختند.

بهاره نصیری عضو هییت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: والدین باید در گام اول به این نکته توجه کنند که دیگر امکان پذیر نیست که فرزندان را با رویکرد فضای زندگی در دنیای مجازی محروم کرد، بلکه باید به سمت و سوی دانش و استفاده مطلوب از این فضا در حرکت بود. 

* کودکان بی دفاع ترین مخاطبان رسانه هستند

کودکان مظلومترین و بی دفاع ترین مخاطبان رسانه هستند و در این راستا والدین سه نوع رویکرد در مواجهه رسانه ای فرزندانشان با فضای مجازی دارند، برخی معتقدند حضور در فضای مجازی اجتناب ناپذیر است و آن را می پذیرند، برخی معتقدند باید آنها را به آگاهی های رسانه ای مجهز کرد و برخی نیز معتقدند باید آنها را از این فضا دور کرد.

 بنا بر توصیه های آکادمی کودکان امریکا، کودکان پیش از 18ماهگی نباید به رسانه های دارای صفحه نمایشی دسترسی داشته باشند. این در حالی است که کودکان 18 تا 24 ماه اجازه دارند گاهی همراه با والدینشان برنامه های باکیفیت ببینند، چرا که دسترسی پیش از موعد به رسانه ها به سلول های مغزی آنها آسیب می زند و در آینده صدمات جبران ناپذیری برای آنها متصور شده اند.

* دایه گری دیجیتال

دایه گری دیجیتال به سبکی از مراقبت گفته می شود که وسایل دیجیتال، جایگزین روابط فعال کودک با محیط و والدین می شود و کودک بیشتر ساعات بیداری خود را در مجاورت مداوم با انواع صفحه نمایش و دستگاه های دیجیتالی می گذارد. کودکانی که از سنین بسیار پایین روزانه ساعات طولانی در معرض مستقیم انواع رسانه ها هستند. در این سبک از مراقبت، کودک مورد غفلت واقع شده و در مجاورت مداوم با دستگاه های دیجیتالی به سر می برد و جنبه های مختلف تحول او دچار وقفه می شود. فرصت تعامل با مادر یا مراقبت کننده را از دست داده و تجربیات غنی محیطی را که برای رشد به هنجار اجتماعی و کشف دنیای پیرامون ضرورت دارد، از دست می دهند.

* پستانک دیجیتال

 برخی ویژگی های دایه گری دیجیتال شامل استفاه از صفحه نمایش به عنوان پس زمینه که عدم برقراری ارتباط چشمی با کودک هنگام شیر دادن، غذا دادن و … باعث می شود کودکان نیز از آنها تقلید کنند. همچنین استفاده از صفحه نمایش و مجموعه ابزار های مراقبت از کودک به کودک آسیب می زند.  گاهی مادر در آشپزخانه است و گوشی را در اختیار کودک می گذارد تا به کارهایش برسد، اما در آن موقعیت ممکن است، کودک به فایل های نامناسب دسترسی پیدا کند.

استفاده از صفحه نمایش به عنوان پستانک دیجیتال ویژگی دیگری است که والدین در هنگام بیماری یا ناراحتی کودک در اختیار کودک قرار می دهند و کودک با آن آرام می گیرد و کودکان از آنها این عادت را می آموزند. گاهی والدین از تماشای صفحه نمایش گوشی به عنوان عامل مشوق یا مراقبت یا حواس پرتی کودک، حتی در تسهیل کردن غذا دادن به بچه، گرفتن ناخن و … استفاده می کنند. اینها باعث عملکرد نامناسب مغزی و کاهش تعامل با دوستان، خواهر و برادر می شود.

* کوچ به سمت رسانه

 یکی از مهمترین مولفه هایی که به طور بنیادین موقعیت پیش رسانه ای شده را شکل می دهد، حذف جایگاه طبیعت از زندگی است و طبیعت به حاشیه رانده می شود و رسانه جای طبیعت را می گیرد و انسان ها در اسارت رسانه قرار می گیرند. والدگری در موقعیت طبیعی با والدگری در موقعیت رسانه ای شده، دو شیوه فرهنگی متفاوت و متضاد از والدگری را شکل داده اند. در حال حاضر دانش تجربی و تیوریک لازم برای فهم اینکه چگونه از مدل فرهنگی طبیعی به مدل فرهنگی رسانه ای در حال کوچ کردن هستیم، در اختیار نداریم، اما شاید افرادی که در هر دو فضا هر دو مدل را تجربه کرده اند تا حدودی بتوانند برخی از مختصات را بیان کنند.

فضای مجازی به عنوان فضای دوم زندگی امری اجتناب ناپذیر است. فضای حاکم بر انسان در پرتو اینترنت، دارای مختصاتی است که بشر در دوره ما قبل مجازی شدن آن را تجربه نکرده است. فرزندان ما هم در این فضای جدید زیست می کنند، بازی می کنند و بخش عمده ای از فعالیت های هویت بخش خود را در فضای دوم زندگی دنبال می کنند.

والدگری در این فضا را نمی توان بدون لحاظ کردن واقعیت های نظام ارتباطات برخط صورت بندی کرد. والدین باید در گام اول به این نکته توجه کنند که دیگر امکان پذیر نیست که فرزندان را با رویکرد فضای زندگی در دنیای مجازی محروم کرد، بلکه باید به سمت و سوی دانش و استفاده نامطلوب از این فضا در حرکت بود. تهدید ها و فرصت ها را نیز باید طبق مولفه های هویت بخش فرزند در فضای اول واقعی و فضای دوم مجازی درک کرد

ایجاد زندگی سرشار از زندگی تعاملی، دور کردن وسایل دیجیتال از کودک و والدگری در تقابل با دایه گری رسانه ای از جمله راهکار هایی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

پایان بخش این نشست سخنان سیدمحسن بنی هاشمی، عضو هییت علمی دانشگاه سوره پیرامون «علوم اعصاب شناختی و سواد رسانه ای کودکان» بود.

کودکان بی دفاع ترین مخاطبان رسانه هستند